Zo Maakten De Oude Perzen Meer Dan 2,400 Jaar Geleden Ijsblokken In De Woestijn
Heb je ooit wel eens nagedacht over hoe moeilijk het voor onze voorouders moet zijn geweest om voedsel te verzamelen en dat daarna ook nog eens zo lang mogelijk te bewaren? Vandaag zijn er talloze manieren om dit te doen, maar het hebben van een koelkast is toch wel de beste manier om de boel vers te houden.
Het gemak van dagenlang eten tot je beschikking hebben was echter ook al in het verleden bedacht. Dankzij die uitvindingen hebben wij nu ook hele uitgekiende koelingssystemen waarvan we vandaag nog staan te kijken. Een van de oudste manieren die in de geschiedenis werden toegepast door de toenmalige bewoners van het huidige Iran, was de verdampingstechniek. Zij sloegen het ijs in de winter op om het 's zomers te gebruiken voor voedselopslag en om te genieten van koude drankjes op de droogste en warmste dagen.
via ccsenet.org
Vanaf de vierde eeuw voor Christus werden in Centraal-Iran honderden Yakhchāls gebouwd. Deze ijsruimtes zijn gemaakt met een speciaal soort mortel, sārooj genaamd dat een warmtewerende werking heeft.
's Winters werden enkele stukken ijs vanuit de bergen naar de Yakhchāls in de woestijn gebracht om daar de ijsproductie te starten.
De Perzen brachten niet alleen ijs hiernaartoe, ze hadden ook irrigatiekanalen aangelegd dat water toevoerde naar deze ijsruimtes.
Door de manier waarop lucht de koepel in kon komen kon het water bevroren worden en dat ook blijven.
De gaten aan de onderkant van de Yakhchāl laten lucht binnenkomen die als het ware in tweeën gesplitst wordt. De koude lucht trekt naar beneden en de warme naar boven (de gaten daarboven hebben een andere omvang).
De Yakhchāl heeft niet alleen een zichtbaar gedeelte (de koepel die ongeveer 18 meter hoog is), maar ook een diep en wijds bekken onder de grond. Hier werd ijs en voedsel opgeslagen.
Doorgaans werd er tussen twee ijsruimtes een muur gebouwd die van oost naar west liep. De schaduw die hierdoor ontstond, kon het water dat in de ijsruimte terecht kwam koel houden.
