Onderzoekers ontdekken het geheim waardoor romeinse pieren zo lang kunnen blijven staan.
Het zal iedereen wel eens gebeurd zijn dat je voor een monument of bouwwerk staat dat van 2000 jaar geleden is en zult denken: hoe is het mogelijk dat het er ondanks de vernietigende kracht van de tijd nog steeds staat terwijl andere, veel recentere bouwwerken tot ruïnes vervallen?
Nou, de onderzoekers aan de Lawrence Berkeley National Laboratory (Berkeley Lab) en aan de Universiteit van Utah hebben onderzoek gedaan naar de pieren in de haven van Orbetello (Toscane) die door de Romeinen waren gebouwd die nagenoeg nog intact zijn na eeuwen en eeuwen lang contact maken met zeewater.
Volgens hoogleraar Marie Jackson, docente geologie en geofysica aan de universiteit in Salt Lake City, zou het geheim hem vooral zitten in het vermogen om gebruik te maken van de bewegingen van de golven als versterker van bouwwerken in plaats van ze te verzwakken.
De onderzoekster raakte jaren geleden geïnteresseerd in de onverwoestbare constructies van Romeins beton en ging zich toen concentreren op het onderzoeken van de rol die tuftsteen en vulkanische assen zouden hebben in de bijdrage aan deze stevigheid. Na heel veel staaltjes te hebben onderzocht tussen 2002-2009 voor het project Romacons (Roman Maritime Concrete Study), heeft het team van de hoogleraar de kristallen van een gelaagd materiaal kunnen identificeren, te weten aluminiumtobermoriet (Al-tobermoriet), dat zeer moeilijk na te maken is in een laboratorium.
Hun ontdekking is later verder uitgezocht met andere röntgenonderzoeken in het Berkley Lab waaruit andere aanwezige kristallen naar boven kwamen (zoals zeoliet en philipsiet) die onderdeel zijn van het mineraal die de structuur ervan enorm hebben versterkt.
De aluminiumtobermorietkristallen zijn ook gevonden in vulkanisch gesteente en werd er daarom gedacht dat deze alleen zouden kunnen worden gemaakt onder hoge temperaturen. Maar hoe hebben de Romeinen ze dan gemaakt zonder warmte? Naar het schijnt - en hier verschijnt de as ten tonele - door te kijken naar hoe de vulkaanas dat in contact komt met zeewater, in steen verandert. Deze kristallen zouden dus zijn ontstaan door de vulkanische assen die zijn gebruikt in het beton en die door het zeewater worden opgelost.
Erachter komen wat het precieze recept is van het Romeinse beton zou niet alleen impact hebben op scheikundig of historisch vlak, maar ook op het milieu, want het meest gebruikte materiaal op dit moment in de bouw van constructies die in contact staan met het water is het zogenaamde Portlandcement; voor de productie hiervan zijn er hele hoge temperaturen nodig en is er dus ook enorme uitstoot van koolstofdioxide.
Om te kunnen bouwen aan een toekomst moeten we nog eens kijken naar het verleden, dat zoals gewoonlijk talloze en handige verrassingen in petto heeft.
