"Ik geloof in de God van Spinoza": het merkwaardige antwoord dat Einstein gaf aan degenen die hem vroegen of hij in God geloofde
We hebben alles te danken aan deze man dat we nu mogen beschikken over middelen die tot enkele jaren geleden niet voor te stellen waren. Deze man heeft futuristische theorieën uitgewerkt toen technologie nog in zijn kinderschoenen stond. Misschien had hij veel meer kunnen doen als hij meer vertrouwen had gekregen, maar het is ook heel gewoon dat wat hij vertelde in die tijd gek klonk. Over Einstein gaat het gesprek ook wanneer religie erbij wordt gehaald. Ze vroegen hem ooit eens of hij in God geloofde en toen zei hij: "Ik geloof in de God van Spinoza". Maar wie is deze man en waarom is 'zijn' God zo bijzonder?
Wie is Spinoza en wat maakt 'zijn' God zo speciaal?
Baruch Spinoza was een belangrijk filosoof die leefde in de 17e eeuw, dus tijdens het hoogtepunt van het rationalisme. Zijn visie is dus erg op de logica geschoeid, in die mate dat hij God zag als een geometrische orde in de wereld die zich uit in de perfectie van moeder Natuur. Zo valt dus zijn leer samen te vatten in een van zijn beroemdste uitdrukkingen Deus sive natura oftewel God, is eigenlijk de Natuur.
Geloofde Einstein in God?
Het antwoord dat hij altijd gaf: "Ik geloof in de God van Spinoza"
Volgens sommigen is het zo dat de God van Spinoza het volgende kan zeggen:
"Houd op met bidden en berouw te tonen.
Maak plezier, heb lief, en geniet van alles wat deze wereld je te bieden heeft.
Ik wil niet dat je de koude en donkere tempels bezoekt waarvan je zegt dat het mijn huis is!
Mijn huis bevindt zich niet in een tempel, maar in de bossen, rivieren, meren en op stranden. Daar zul je mijn huis vinden, daar uit ik mijn liefde.
Laat je niet bedriegen door de teksten die zijn geschreven over mij. Als je mij wilt benaderen, bekijk dan een mooi landschap, probeer de wind en de warmte van de zon op je huid te voelen.
Vraag me om niets, ik ben niet bij machte om jouw leven te veranderen, jij wel.
Wees niet bang, ik oordeel en bekritiseer niet, ik geef geen straf.
Geloof niet hen die mij vereenvoudigen in simpele regels waaraan je je moet houden, ze zijn er alleen maar om je te laten voelen dat je ontoereikend bent, om je schuldig te laten voelen om wat je doet; ze zijn er om je onder de duim te houden.
Denk niet altijd aan het leven na de dood en denk niet dat je daar in die wereld zult ontdekken wat echte schoonheid is, want deze wereld heeft je al veel van die schoonheid te bieden... het is alleen maar aan jou om die te ontdekken.
Denk niet dat ik je regels opleg, want jij bent de baas over je leven, jij moet beslissen wat je ervan wilt maken.
Niemand kan zeggen wat er na de dood komt, maar om elke dag te benaderen alsof het de laatste kans was om lief te hebben, blij te zijn of wat dan ook te doen, dat zal je helpen beter te leven.
Ik wil niet dat je in mij gelooft omdat iemand er sterk van overtuigd is dat ik besta, maar ik wil graag dat je mij in je binnenste voelt en dat ik om je heen ben."
Het is goed voor te stellen dat de gedachtegang van Spinoza niet erg op prijs werd gesteld in die tijd, maar misschien is dat nu wel anders, want de God waar Spinoza het over heeft is een van vrijheid, die los staat van het menselijk handelen, vergiffenis en straf. Spinoza was een van de filosofen die het leven weer heeft teruggegeven in de handen van degenen die het leven leeft. Einstein omarmde volledig de natuurlijke en uitgekiende visie op God. Het is een concept waarmee we kunnen nadenken over wat religie betekent voor ons en kan het ons blikveld breder maken.
