Waarom heet au-bain-marie au-bain-marie? Maak kennis met de vrouw achter de naam

Deze manier om dingen te verwarmen of te destilleren die "au-bain-marie" wordt genoemd wordt het vaakst gebruikt wanneer er met delicate ingrediënten wordt gewerkt waarvan je liever niet wil dat ze in direct contact komen met een hittebron. Dankzij de geleidelijke verhitting van het water dat in een groter reservoir zit, kan de inhoud van het kleinere reservoir uitermate goed kunnen worden beheerst. Maar waar komt deze bijzondere naam vandaan?

Afbeeldingen: Wikimedia Commons/Antoinel

Au-bain-marie... Marie wie?

Wikimedia/Symbola Aurea Mensae Duodecim Nationum

Afbeeldingen: Chemical Heritage Foundation

Over de herkomst van de methode zijn geen concrete data, maar naar het zich laat aanzien is er voor het eerst gebruik van gemaakt sinds de tijden van Hippocrates (4e eeuw voor Christus). De naam waar dit vandaag onder bekend staat komt van Maria de Jodin (ook bekend als Miriam Prophetissa), een vrouw die naar verluid leefde tussen de eerste en derde eeuw v. Chr. in het Oost-Romeinse rijk, hoogstwaarschijnlijk in Alexandrië in Egypte) en dat ze een filosofe en alchemiste was, door velen als het eerste personage beschouwd in de Westerse alchemie dat echt bestaan heeft.

De concreetste aanwijzing van haar bestaan is te vinden in een alchemisch geschrift dat door Zosimos van Panopolos, een Egyptisch alchemist die leefde in de romeinse tijd. De onderzoeken die Maria uitvoerde op dit gebied hebben het niet overleefd in de vorm van archeologische vondsten, maar zijn doorgegeven tot aan onze tijd.

Het verhaal gaat dat Maria Prophetissa veel geëxperimenteerd heeft met het balneum Mariae om te kijken welke veranderingen deze methode zou aanbrengen aan de elixers die ze maakte en aan de kostbare metalen die ze bewerkte. Daarnaast schijnt het dat het ook een gewoonte was van haar om eenmaal per week te baden en dat het water dat ze dan gebruikte, daarna zou worden gedronken van mensen uit de omgeving tijdens een jaarlijkse viering.
Het gebruik van deze uitdrukking wordt voor het eerst gezien in een geschrift van Arnaldo Villanova, een medicus en schrijver over religie. Hij introduceerde de uitdrukking in het gewone taalgebruik in de 14e eeuw.

Dus deze manier van opwarmen dankt zijn naam aan iemand die op de grens zit tussen geschiedenis en legende, maar zonder meer heel boeiend. Had je niet gedacht hè?