Waarom bedekken IJslanders hun daken met turf?
In IJsland bestaat er een woningtype dat nogal uniek is, zeer milieuvriendelijk en volledig in harmonie is met de omgeving daar. Met de bouw van de karakteristieke turfhuizen is waarschijnlijk begonnen in de tijd van de Vikingen (9e eeuw). Deze huizen hebben in de loop van de IJslandse geschiedenis ontzettend veel geluk gehad omdat ze stevig zijn en warmte goed vast kunnen houden; eigenschappen die ze zeer geschikt maakt voor de klimaatomstandigheden op het eiland.
Turf werd niet alleen erg veel door Vikingen gebruikt, maar in het algemeen ook door mensen uit het noorden.
Hoewel de IJslandse turfhuizen worden herleid naar de Vikingtijd moet er wel worden opgemerkt dat enkele bouwtechnieken die zijn toegepast mogelijk hun oorsprong kennen in de IJzertijd; overigens is opgetekend dat turf niet alleen werd gebruikt op grote schaal door Romeinen in de meer noordelijke regio's van het Romeinse Rijk, maar ook door de vroege inwoners van Schotland, Ierland, Noorwegen, Nederland en de Faröereilanden.
Turf is een natuurlijk voorkomend materiaal dat zeer bestendig is en zeer isolerende eigenschappen heeft. De ontbinding van planten, insecten en dieren in water en bij gebrek aan zuurstof leidt tot de vorming van een bepaalde stof die wordt gezien als het beginstadium van koolstof. De verwording van turf tot kool is naar aanleiding van iets in de bodem tot stilstand gekomen, en zijn de restanten niet geheel afgebroken en zijn deze van water doordrongen.
Constructiemethoden van IJslandse huizen: turf, lavasteen en hout
Ondanks de weinige grondstoffen in IJsland wisten de bouwers van toen de grote hoeveelheid turf en lavasteen die er was, maximaal te gebruiken. Turf werd gemengd met steen om sterke en isolerende stenen te maken, maar werden er lavastenen gebruikt voor de funderingen van de woningen. Met hout (grotendeels geïmporteerd) werden de draagconstructies van het dak en de voorgevels gemaakt.
Nog meer turf werd er gebruikt voor het bedekken van daken, en dat was nodig om het water af te voeren en sneeuw te absorberen en bood het belangrijke warmteisolatie vooral gedurende de winterperioden. De huizen, die letterlijk opgaan in het landschap en tegen een stenen wand of heuvel werden gebouwd zodat ze minder blootstonden aan verschrikkelijke poolwinden. Door geregeld onderhoud te plegen konden deze woningen zo'n zeventig jaar meegaan, al zijn er ook huizen van turf gevonden van enkele honderden jaren oud!
Symbool van gelijke kansen en UNESCO-werelderfgoed
De turfhuizen waren allemaal onderling met elkaar verbonden zodat er plaats was voor sociale interactie en dat tegelijkertijd de warmte niet verloren ging. Ook had iedere bewoner van het eiland hetzelfde soort huis, ongeacht welke rang deze had in de maatschappij. Hierdoor zijn deze huizen historische symbolen geworden voor sociale gelijkheid. Als gevolg van een modernisatiecampagne na de Eerste Wereldoorlog werden de turfhuizen gaandeweg niet meer bewoond tot op het punt dat er bijna helemaal niemand meer woonde. Tegenwoordig zijn de IJslandse turfhuizen (sinds 2011) beschermd door UNESCO omdat het erfgoed is van de mensheid en zijn veel van deze huizen musea geworden.
