Belastingontduiking laten stoppen? In Portugal is het ze gelukt met een enkele klik, maar lijkt dit ergens anders geen weerklank te vinden
Portugal is wat belastingontwijking betreft echt een gidsland, want sinds 2013 geld hier een economisch-financieel systeem dat belastingontduiking weer tot het minimum heeft teruggebracht. Vragen hoe ze dat voor elkaar hebben gekregen is legitiem, maar vragen waarom andere landen die met hetzelfde grote probleem kampen ook niet hetzelfde doen, is dat des te meer. In plaats daarvan wordt er in die landen gekozen voor strategieën die voor burgers verleidelijker zijn, maar die objectief gezien gevaarlijker zijn.
Portugal heeft bijna volledig afgerekend met belastingontduiking, en dat allemaal zonder de overheidsuitgaven of de belastingdruk te verhogen.
Pixabay
In Portugal zijn er hoofdzakelijk twee wijzigingen aangebracht in het oude systeem. Ten eerste is er een simpele manier bedacht om de bonnetjes voor de belasting bij te houden die worden geprint door de kassa's van handelaren, en ten tweede werd het als netjes bevonden als burgers om om bonnetjes vragen.
Dit gebeurde er in de praktijk: alle kassa's in het land werden verbonden met de portalen van de belastingdienst zodat het printen van de bonnetjes direct kon worden bijgehouden. Overigens is bepaald dat voor elke € 10 aan uitgaven, burgers recht hebben om mee te doen aan de nationale loterij door middel van een code die op het bonnetje staat, met een prijzenpot van maximaal 50.000 euro. 't Is niet veel, maar gezien het feit dat het bijna niets kost om mee te doen, probeert iedereen het en vragen ze om het bonnetje.
Welke voordelen zijn er voor burgers bij deze benadering van belastingontduiking?
Andrés Monroy-Hernández/Wikimedia
Burgers kunnen duidelijk en transparant zien hoe de uitgaven van het jaar ervoor onder elkaar komen te staan en wat dus het bedrag is dat zal worden afgetrokken als zij aangifte doen. In Portugal kan je dat makkelijk doen door in te loggen bij de belastingdienst: gebruikers, ook de meest onervaren, komen in een omgeving terecht die qua grafische weergave is beperkt tot het belangrijkste en waar alles zich vanzelf wijst.
Vergeleken met andere landen is het in Portugal niet nodig om alle bonnetjes op bergen bij elkaar te gooien om belastingaftrek te krijgen. Bij elke dienst waar je voor betaalt, bijvoorbeeld de kapper, loodgieter, of medicijnen, laat je je BSN-nummer zien en wordt de uitgave binnen enkele seconden opgegeven bij het portaal van de belastingdienst.
Een ander voordeel is dat de hele bureaucratie die hoort bij het doen van de aangifte en belastingaftrek, een stuk minder zwaar is. Een enkele klik is echt genoeg en vaak is het ook nog wel zonder consulent te doen.
Hoe duur was deze strategie voor Portugal? Nagenoeg niets.
Pixabay
Het enige wat burgers moesten betalen waren de nieuwe kassa's die verbinding moesten gaan maken met de belastingdienst. De inkomsten die zijn verkregen uit belasting in Portugal, zijn na vijf jaar stilstand weer langzaam toe gaan nemen en dat terwijl het bnp en het consumentenvertrouwen nog niet optimaal is. Dat kan maar een ding betekenen: dat belastingontduiking is afgenomen.
Er kunnen verschillende vragen worden gesteld. Ten eerste, waarom wordt zo'n systeem niet ingevoerd in landen die al jaren te kampen hebben met hetzelfde probleem, en er bovendien tastbaar bewijs is dat zo'n systeem werkt? Waarom worden er strategieën bijgehaald die misschien verleidelijker zijn voor burgers, maar minder veilig zijn voor de nationale economie?
Er zijn mensen die individuele belangen noemen: handelaren, zouden zo minder mogelijkheid hebben om iets niet aan te geven, zouden belastingconsulenten en dergelijke geen rol meer spelen als de bureaucratie zou worden versimpeld en zouden ze inkomsten zien teruglopen.
Het lijkt steeds weer op hetzelfde verhaal: de oplossing is er wel, maar zijn mensen ertegen.
Bronnen:
