14 gewone dingen die ONTZETTEND zijn veranderd in de loop der tijd
De geschiedenis vordert snel. Nog maar vijftien jaar geleden waren smartphone sciencefictiongadgets waarvan we nooit hadden kunnen bedenken dat ze zo'n brede schaal ingang zouden hebben gevonden. Het probleem is dat we een ding 'telefoon' noemen dat al weinig meer te maken heeft met zijn zeer vroege eerdere versies, en dat al zelden wordt gebruikt om mee te 'telefoneren.'
Deze situatie die bijna wel iets wegheeft van homonymie, dat zien we in veel dingen terug: wij noemen bijvoorbeeld dingen bij dezelfde naam die in de tijd dat onze opa en oma jong waren, heel iets anders betekenden. We hebben veertien van deze dingen voor je op een rijtje gezet.
1. Badpak
Het eerste badkostuum verscheen in de achttiende eeuw, maar dat ziet er heel anders uit dan je je kunt voorstellen. Het leek veel meer op een jurk en bedekte het lichaam van de badgangers volledig. Badpakken werden versimpeld in de twintigste eeuw, maar verscheen de eerste bikini pas in 1946.
2. Strijkijzer
Strijkijzers maakten in de tijd van de oude Grieken hun eerste opwachting en waren het letterlijk grote klompen heet ijzer. De vorm waarin wij ze kennen verscheen in 18e eeuws Europa, maar zoals je kunt zien op de foto hebben we ook hier van doen met een grote homp ijzer die wel bijna vijf kilo kon wegen.
3. Cinema of film
Wat we nu 'film' noemen is een kunst die door honderden mensen gemaakt wordt waaronder een regisseur, acteurs, scenografen, filmmonteurs, technici, specialisten in geluid en special effects, grimeurs, kostuumontwerpers, en ga zo maar door. In films van vandaag zijn de opnames slechts een klein deel van het werk dat weinig lijkt op het eindproduct, waarbij je onderbrekingen hebt, nasynchronisatie en special effects.
De eerste films waren erg simpel: een enkele opname, vaak een kunstenaar die regisseur, filmmonteur en acteur in een was.
4. Scheerapparaat
Ook in de prehistorie werden er scheermessen gebruikt, dat waren dan schelpen of nagels van dieren. Maar toen deze werden ingewisseld door mesjes in het eerst millennium na Christus bleef de situatie vrijwel onveranderd tot aan 1970, toen de eerste moderne scheerapparaten er kwamen, die minder leken op wapens en meer op... scheerapparaten.
5. Externe geheugenopslag
De ICT-wereld heeft grote stappen gezet binnen enkele decennia. De eerste manier om verwerkte gegevens op te slaan was met behulp van ponskaarten en liep de eerste generatie van computers in principe van de jaren twintig tot de jaren vijftig.
Een van de bekendere soortgelijke producten die nog pak hem beet 20 jaar geleden in gebruik waren, was de floppy disk. Je moet nu wel een beetje lachen om de gedachte dat die schijfjes toen in die tijd de toekomst leken, maar dat daar slechts een handjevol foto's op konden staan.
6. Games
Het eerste mechanische spel, een ver familielid van moderne computerspellen, was de Nimatron. Dit was een machine uit de jaren veertig die geen enkel beeldscherm had en waar de interactie verliep middels kleine lampjes.
In 1961 verscheen het beroemde Spacewar, het eerste echte videospel, m.a.w. dat videobeelden had. Tegenwoordig doen acteurs hun ding in games.
7. USB-sticks
Unknown
We komen weer even terug geheugenopslag. De USB-technologie was in de eerste instantie heel anders dan zoals we hem nu kennen. De eerste USB-aansluitingen die zijn ontwikkeld voor camera's verzwaarden de toestellen enorm en maakten dat deze moeilijk te gebruiken waren.
8. Bananen
Ook de natuur, hoe vreemd dat ook misschien lijkt, is meeveranderd met de mens (technisch gezien spreek je van ("anthropisatie").
De eerste bananen werden bijvoorbeeld zevenduizend jaar geleden gekweekt maar waren die heel anders dan nu en lijken ze er minder smakelijk eruit te zien. De moderne banaan is het resultaat van een kruising van de Musa balbisiana, die je op de foto boven ziet.
9. Kinderwagens en buggy's
De Engelsen in de 18e eeuw die kinderwagens hadden uitgevonden namen dingen heel letterlijk. Zo maakten ze in feite kleine koetsjes voor kinderen die heel erg lijken op koetsen voor volwassenen, die zelfs door paarden of ezels werden getrokken.
10. Camouflage
Puttnam (Mr), War Office official photographer/Wikimedia
Het verbaast je gewoon als je bedenkt dat ondanks dat er al duizenden jaren oorlog wordt gevoerd, dat camouflagetechnieken nog maar een recente uitvinding zijn. Uniformen met natuurkleuren begonnen pas te verschijnen eind 19e eeuw en begin 20ste eeuw. Tegenwoordig worden er veel verschillende camouflagetenues in allerlei kleuren en schakeringen geproduceerd die voor ieder legerkorps weer anders zijn.
11. Honden
Internet Archive Book Images/Flickr
Net als bananen zijn ook honden gekruist door de mens en heeft deze laatste, nieuwe soorten gemaakt die er eerst niet waren en die anders zijn dan bestaande honden. Op de foto hierboven is te zien hoe de Bull Terrier er aan het eind van de 19e eeuw uitzag.
12. Laptops
De eerste draagbare computer werd ontwikkeld in 1981, maar wat heet 'draagbaar': het ding woog meer dan tien kilo en moet je dat fantastische eenkleurenscherm eens zien van 5 inch.
13. Touchscreens
Touchscreens zijn ouder dan je denkt en werden ontwikkeld in de jaren zeventig. Touchscreens, gebaseerd op infraroodtechnologie waren nauwkeurig genoeg om de gebruiker vragen te laten beantwoorden door het scherm met de vinger aan te raken. Lange tijd werd dit niet ingevoerd in consumentenproducten, maar werd dit ruimschoots ingezet in de medische wereld en in de industrie.
14. Kippen en hennen
Thamizhpparithi Maari/Wikimedia
Om af te sluiten zijn ook kippen en hennen veranderd in de afgelopen decennia, en zijn ze in dit geval ongelofelijk in omvang toegenomen.
Sommigen zeggen dat dit komt door de supervoedingsstoffen die in hun voeding zitten. Pluimveehouders zeggen dat dit komt door de algehele verbetering van de gezondheid van de dieren vanwege de gezondere leefomstandigheden ten opzichte van vroeger.
