Tien dingen die je niet wist over Toetankhamon en over de ontdekking van zijn graf
Iedereen kent misschien wel de film "The Mummy", Indiana Jones-reeks en de soortgelijke voorbeelden uit het archeologie-avontuurgenre. De meeste van deze verhalen zijn geïnspireerd op een figuur, de legendarische farao Toetankhamon de "kinderkoning" en vooral op de schitterende vondst van zijn tombe in 1922, minder dan een eeuw geleden!
Sindsdien is het verhaal van het Oude Egypte verbonden aan zijn personage, alsmede aan de avonturier die een schat ontdekte die eigenlijk verborgen had moeten blijven.
We hebben tien feiten verzameld over Toetankhamon en de ontdekking ervan in 1922 die je misschien nog niet kende.
1. Het zware masker.
Aangezien Toetankhamon jong stierf, op zijn achttiende, is hij meer bekend om de schatten die in zijn graf liggen dan om zijn prestaties, waaronder het zeer beroemde masker. Een object zo iconisch dat egyptoloog Nicholas Reeves schreef dat "het beeld niet alleen de kern is van Toetankhamon's graf, maar waarschijnlijk het beroemdste object afkomstig uit het Oude Egypte."
Het masker van Toetankhamon, een halve meter hoog, bestaande uit twee lagen hoogkaraats goud, is zwaarder dan tien kilo.
2. Lelijk, mank en ziek.
De beroemdste koning van Egypte, weergegeven in de grootsheid in het masker hierboven, was eigenlijk helemaal niet aantrekkelijk. Hij had een botziekte waardoor hij mank liep en werden er bijvoorbeeld 130 wandelstokken aangetroffen in zijn tombe. Hij had overigens zeker malaria en een hormoonafwijking waarschijnlijk als resultaat van het incestueus samenzijn van zijn ouders.
3. Een (on)gelukkige carrière.
Howard Carter was de Engelse archeoloog die de tombe van de farao ontdekte. Zijn carriere begon schitterend omdat hij op zijn 25ste tot inspecteur-generaal benoemd van de Supreme Council of Antiquities, onder andere gericht op het beheer van archeologische vondsten, door het Egyptische ministerie van cultuur. Maar na een ruzie tussen Franse toeristen en Egyptische bewakers moest hij aftreden. Zijn carrière had daar kunnen eindigen, maar gelukkig leerde hij George Herbert graaf van Carnarvon kennen die de geldschieter werd voor de historische expeditie.
4. "Is er iets te zien"
Een van de grootste ontdekkingen van de Oude Wereld begon met een gedenkwaardige dialoog die plaatsvond tussen Carter en zijn blauwbloedige mecenas Herbert. Na vijf jaar vruchteloos te hebben gegraven, stond deze laatste op het punt om de geldkraan dicht te draaien en de missie als mislukt te verklaren. Hij wilde toch nog een graafseizoen starten, en op de tweede dag van de expeditie ontdekte Carter traptreden en ging hij naar beneden. Graaf van Carnarvon zei hierop: "Kunnen jullie iets zien?"en het enige wat de archeoloog kon opbrengen was: "Ja, prachtige dingen."
5. Vier sarcofagen.
De grafkamer werd geopend in februari 1923, maar kwamen ze pas bij Toetankhamon z'n mummie in 1925. De farao was beschermd door 4 sarcofagen in een, als een matroesjka-ei, de laatste was vierkant en gemaakt van zeer fijn citroenkwarts
6. De tombe van Toetankhamon was niet bedoeld voor Toetankhamon
Zoals we al eerder zeiden ging de farao heel vroeg dood en ook onverwacht. Daarom begroef zijn familie hem in de tombe die was klaargemaakt voor Nefertiti, die zeven jaar eerder was overleden en sloot de verbinding tussen de omgeving af met verborgen deuren.
7. De vloek
De legende van de vloek, de basis van de hele filmografie waar we het eerder over hadden, ontstond als een soort reclame-idee waarmee Lord Carnarvon het exclusieve verhaal verkocht aan de media over de gebeurtenis. Ironisch gezien is het enige mogelijke "slachtoffer" van de vloek juist hij, die een jaar na de vondst stierf. De rest van de mensen die erbij waren betrokken zijn vermoedelijk 'vervloekt' omdat ze de tombe hadden geschonden die stierven ook, maar een beetje zoals dat dan met alle mensen gebeurt, jaren later en al oud.
8. De rooftochten.
Uitgaande van wat Carter heeft gereconstrueerd, heeft het grafcomplex twee rooftochten te verduren gekregen in de Oudheid: de eerste het jaar na de begrafenis van Toetankhamon en de tweede 15 jaar daarna. In beide gevallen waren de grafrovers alleen de buitenste kamers aangedaan, daarom is het graf en schat van Toetankhamon op wonderlijke wijze intact gebleven.
9. Vastgeplakt.
We zeiden dat het lichaam was beschermd door vier verschillende sarcofagen. Het bijzondere is, en wat voor vele moeilijkheden zorgde bij het werk van Carter, was dat de derde sarcofaag vast vastgeplakt aan de onderkant van de tweede met een plakkerige substantie gelijkend op pek. De plak waren de zalven de werden gebruikt tijdens de grafceremonie en was opletten en speciale oplossingsmiddelen nodig om het los te maken zonder schade te veroorzaken.
10. In goed gezelschap.
Samen met de jonge farao werden er twee baby's begraven met ernstige misvormingen. We weten dat de Egyptenaren het begraven zien als een soort voertuig voor de overledene naar het hiernamaals. Vandaar het idee dat die kinderen misschien zijn kinderen waren die niet op de wereld konden komen vanwege de slechte gezondheid van hun vader.
