Door organen in te vriezen en te ontdooien zouden wachtlijsten voor altijd kunnen verdwijnen
Op dit moment hangt het leven van duizenden mensen aan een zijden draadje en wachten zij totdat ze een orgaan van vitaal belang krijgen dat werkt. Via bureaucratische weg wordt doorgaans het doneren en transplanteren geregeld en gaat dit allemaal heel langzaam. Hier komt ook nog bij dat doneren op zich al een hele complexe operatie is.
Eigenlijk moet het zo gebeuren dat op het exacte moment dat iemand een orgaan nodig heeft dat dit dan ook gelijk beschikbaar is, aangezien de meeste transplantaties binnen 24 uur na het donatiemoment moeten plaatsvinden. Hierbij is de tijd voor vervoer en het transplanteren zelf inbegrepen.
Al deze factoren samen dat verklaart wel waarom wachtlijsten echt heel erg lang zijn, vaak langer dan de tijd dat patiënten blijven leven. Wetenschappers werken er echter op verschillende fronten aan om dit proces als het ware open te breken en duizenden mensen weer hoop te geven.
Al sinds een poosje hebben wetenschappers eraan gedacht om organen in te vriezen zodat deze ook beschikbaar zijn ruim na het moment dat de acceptabele kamertemperatuurgrens is overschreden. Recent nieuws is dat een groep cryobiologen, medici, ingenieurs en natuurkundigen eindelijk een procedure hebben ontdekt die het mogelijk maakt om organen te gebruiken nadat deze zijn ingevroren en zijn ontdooid.
Invriezen en ontdooien zijn in feite twee heel eenvoudige processen. Deskundigen zijn al jaren bezig ermee, maar zonder succes. Ze lopen hoofdzakelijk tegen twee problemen aan.
Het eerste probleem zit hem in het invriezen. Wanneer de temperatuur wordt verlaagd tot -120°C dan vermindert de moleculaire activiteit zodanig dat organen voor altijd kunnen worden bewaard. Het water in de weefsels zet echter beetje bij beetje uit naarmate het bevriest. Door het toegenomen volume kunnen bloedvaten beschadigd raken en kan de werking van het orgaan zelf in in het gedrang komen.
Het tweede obstakel is er tijdens het ontdooien. Als je organen vergelijkt met een blokje ijs in warm water, breken de organen heel makkelijk aangezien ze gevoelig zijn voor temperatuursveranderingen.
Wetenschappers hebben in de loop der jaren de procedure proberen te verbeteren. Zo hebben ze bijvoorbeeld het aanwezige water in weefsels vervangen door een organische stof om het orgaan niet te beschadigen, maar de verschillende organische stoffen die zijn samengesteld en geprobeerd bleken later giftig te zijn.
Het waren wetenschappers van het bedrijf Arigos Biomedical die voor het eerst gingen kijken naar heliumgas als plaatsvervanger van water en organische stoffen. Door helium te gebruiken konden medici een orgaan gelijkmatiger bevriezen en het hele netwerk van adertjes een buffer geven. Door belasting die er is tijdens het invriezen ontstaan er dan geen scheurtjes.
Welke gevolgen deze ontdekking heeft, die zijn gemakkelijk te bedenken, namelijk dat er een universele bank van organen komt die ervoor zou kunnen zorgen dat wachtlijsten korter worden of zelfs verdwijnen. Mensen kunnen bij organen wanneer ze deze nodig hebben en niet pas wanneer er een donateur beschikbaar is.
Daarbij, en niet in de laatste plaats, zou op deze manier ook het aantal gevallen dat organen worden afgestoten worden verminderd. Uit de vergelijking van de gegevens van donateur en ontvanger zou dan blijken bij welk orgaan er de minste kans is dat het niet overweg kan met een lichaam.
Bij Arigos denken ze de eerste volledige transplantaties bij varkens voor 2019 te kunnen doen zodat ze in 2020 toestemming kunnen krijgen van de Amerikaanse FDA-autoriteit. Vanaf dat moment is er nog 5 tot 7 jaar nodig voordat deze behandelwijze ingang kan vinden in operatiezalen.
Giovanni Biglino, Despina Koniordou, Marisa Gasparini.../Wikimedia
Niet iedereen heeft vertrouwen in de ontdekking van de experts van Arigos. Velen denken dat er andere transplantatietechnieken zullen zijn tegen de tijd dat er van hun techniek gebruik zal kunnen worden gemaakt. Vooral 3D-printen van organen is de voornaamste andere techniek, waarbij een donateur totaal overbodig wordt.
We weten niet welke strategie het meest doeltreffend en het veiligst zal blijken te zijn, maar wel hopen we dat wetenschappers snel met een manier komen waardoor wachtlijsten niet meer hoeven, die op een bepaalde manier zorgen voor een soort rangorde voor een recht dat je vanaf de geboorte al toekomt, namelijk het recht om te leven.
