De eerste moordcampagne van de nazi's was niet tegen joden gericht maar tegen gehandicapte kinderen en is historisch gezien minder bekend
De Holocaust was niet de eerste grootschalige moordpartij die door de fascisten/nazi's is gepleegd. Al twee jaar voordat er met de deportaties werd begonnen, werd er door Hitlers regime een uiterst gestructureerd genocideprogramma gestart. De methoden die voor het Aktion T4-programma werden gebruikt, waren de inspiratie voor de vernietigingskampen voor joden.
De impuls achter het project was niet de haat voor een vreemd volk, maar juist voor een bepaalde groep Duitse landgenoten: gehandicapten. Zij werden als genetisch minderwaardig werden beschouwd en daarom tot een verschrikkelijk einde veroordeeld.
Friedrich Franz Bauer/wikimedia
Het Aktion T4 was een rasverbeteringsprogramma dat voor de meesten verborgen werd gehouden. De T4 was geïnspireerd op het adres waar het programma plaatsvond, de Tiergartenstraße 4, Berlijn. De ideologische grondslagen zijn te vinden in het manifest "Mein Kampf" waar het doel van "rashygiëne" zich ook uitte in de opvatting om uitsluitend "gezonde kinderen" te behouden.
Al een dag nadat Hitler aan de macht was gekomen in 1933, werd een dergelijk plan uitgevoerd door 400.000 lichamelijk en fysiek gehandicapte mensen gedwongen te steriliseren.
Op de foto: rassenverbeteringsmanifest van de nazi's uit 1935 waarin de bedreiging wordt aangekondigd die "genetisch onwenselijken" die kinderen krijgen vormen, die een meerderheid hadden zouden kunnen gaan uitmaken van de bevolking.
In 1939 werd er gestart met het Aktion-T4. In een brief (zie foto) gaf Hitler toestemming voor het opzetten van een comité van het Derde Rijk dat erfelijke ziekten en aangeboren afwijkingen wetenschappelijk registreerde. Dit werd ondermeer geleid door arts Karl Brandt en Philipp Bouhler, chef van de Kanselarij.
Wie was Karl Brandt? Hij was de arts die verantwoordelijk was voor de eerste moord in nazi-Duitsland op een gehandicapte baby. Gerhard Kretschmar, werd enkele maanden voor zijn dood geboren met ongeneeslijke fysieke en mentale handicaps en vroeg zijn vader aan Hitler om toestemming voor euthanasie. Aangezien dit natuurlijk strookt met het idee en het plan van aanpak van de nazi's, geeft Hitler toestemming in juli 1939. De brief die voor het begin zorgde van de T4-Aktion werd kort daarna geschreven.
German Federal Archives/wikimedia
Alle artsen, verplegers en vroudvrouwen moest per decreet kinderen onder de drie identificeren die een ernstige geestelijke of fysieke handicap hadden. Hun ouders werden gestimuleerd om hun zieke kinderen in een van de zes speciaal opgezette kinderklinieken onder te brengen in Oostenrijk en Duitsland.
Courtesy of National Archives and Records Administration, College Park
In het begin rekenden artsen en beheerders van de kliniek alleen kleine kinderen en baby's mee in het plan, maar al snel werden ook kinderen tot 17 jaar oud opgenomen, en werd kort daarna de maatregele uitgebreid naar volwassenen met een handicap.
In the words of the United States Holocaust Memorial and Museum
Vanaf januari 1940 werd het euthanasieprogramma breed en stelselmatig uitgevoerd. Groepen artsen maakten een inschatting en selecteerden patiënten voor de "eindfase" van het programma. Het ging om mensen die in het merendeel van de gevallen aan schizofrenie, epilepsie, dementie, hersenvliesontsteking en andere stoornissen dan wel psychisch of chronisch in de hersenen. De gekozen patiënten werden naar een centrum gebracht voor "speciale behandeling," oftewel waar koolmonoxidegaskamers waren die er op het oog uitzagen als douches.
Het was Bouhler die de truc van het "wassen en ontsmetten" bedacht om de slachtoffers zo lang mogelijk rustig te houden, een methode die ook werd toegepast op joden.
Ondanks dat er pogingen tot verhullen werden gedaan en het geheim te houden werd het T4-programma ontmaskerd voor wat het daadwerkelijk was, genocide gebaseerd op rassenverbetering. De eersten die het doorkregen waren de naasten van de slachtoffers, die uiteindelijk brieven kregen dat hun dierbare was overleden aan de mazelen of een andere besmettelijke ziekte waardoor cremeren noodzakelijk was. Het was de Kerk die tegenstanders van het programma aantrok en die het publiek bewustmaakte van de ernstige situatie.
Uiteindelijk moest Hitler het programma stopzetten in augustus 1941. Het uiteindelijke totaal aantal slachtoffers kwam neer op 300.000, die allemaal Duits of Oostenrijks waren, waarvan de helft kinderen.
Toen de oorlog voorbij was verschenen er slechts een paar van de nazi's die verantwoordelijk waren voor het programma voor het gerechtshof. Het Internationale Militaire Tribunaal veroordeelde tussen 1946 en 1947 verschillende nazimedici voor hun rol in programma (en voor andere misdaden), waaronder ook Karl Brandt.
Pfannmüller werd tot 5 jaar gevangenisstraf veroordeeld in 1951 voor zijn aandeel in 440 in moorden. Later werd dit in een hoger beroep verlaagd naar vier jaar. Hij stierf als vrij man in zijn huis in München in 1961.
