Anna Coleman reconstrueerde gezichten van verminkte soldaten in WO I en gaf ze hen hun leven terug
De Eerste Wereldoorlog blijft een van de meest verschrikkelijke en bloederigste conflicten waar mensen ooit aan zijn begonnen. Wat historici betreft is het een conflict dat zich op de grens bevindt tussen de klassieke vorm van oorlogvoeren (militaire rituelen, parades, tegenaanvallen) en de moderne manier: strategisch, ingraven en dat iedereen zijn steentje moet bijdragen. Het eerste mondiale conflict was ook het moment dat chemische wapens ten tonele verschenen, dat het grote aantal slachtoffers verklaart.
Zij die de Grote Oorlog hebben overleefd, hebben hun familie weer in de armen kunnen sluiten, maar heel vaak met blijvende fysieke en psychologische schade. In de laatste jaren van het conflict liet beeldhouwster Anna Coleman Watts Ladd haar artistieke werk voor wat het was om haar vaardigheden in te zetten om oorlogsveteranen mee te helpen. Ze maakte onder meer gezichtsprotheses, en hebben de meeste verminkte mannen weer een leven kunnen oppakken dat in de buurt komt van een normaal leven.
Anna Coleman reconstrueerde gezichten van honderden soldaten die de oorlog hebben overleefd en gaf ze hen hun leven weer terug.
Anna Coleman werd geboren in Philadelphia, maar leefde zij tijdens haar studie in Rome en Parijs. Ze trouwde met de arts Maunard Ladd, en samen met hem ging ze in Frankrijk wonen toen zij verhuisten als zijnde medici van het Amerikaanse Rode Kruis.
In de Franse hoofdtad leerde Anna Coleman Ladd de Engelse beeldhouwer Darwent Wood kennen, die in Londen een afdeling had opgericht voor maskers en mensen met verminkte gezichten. Dit was een atelier waar onder meer gezichtsprotheses werden gemaakt, voor soldaten die verminkt uit de oorlog kwamen.
Afbeelding: Anna Coleman brengt de laatste verfijningen aan op een kin/kaakprothese, gedragen door een zichtbaar blije soldaat.
National Museum of Health and Medicine/Flickr
De ongebruikelijke activiteit van Wood, door wie ze bijna helemaal haar leven als kunstenaar had achtergelaten, boeide haar zodanig dat ze in zijn voetsporen wilde treden. Voor het maken van neuzen, kinnen, kaken of van grotere delen van het gezicht, had je een grondige kennis nodig van anatomie en moest je ook over een grote vaardigheid beschikken om materiaal vorm te geven, iets dat Coleman al in huis had.
Ze werd zo opgeslokt door haar werk dat ze samen met haar collega Darwent Wood de Portretmaskerstudio oprichtte.
Afbeelding: Modellen van gips, klei en plasticine van enkele soldaten, gemaakt door Anna Coleman.
internetarchivebookimages/Flickr
Doordat er vuurwapens en chemische wapens werden gebruikt, gingen er meer dan 16 miljoen mensen dood, en raakten twintig miljoen mensen verwond en verminkt, zowel militairen als burgers. Dat zijn enorme cijfers en dit had verregaande gevolgen voor de groepen die terugkeerden uit de oorlog. De soldaten waren niet meer dezelfde mannen als de mannen die naar het front vertrokken. Veel van hen keerden terug na zwaar psychologisch op de proef te zijn gesteld, en hadden ze duidelijke nervositeitsstoornissen. Sommigen waren zo verwond dat weer 'een normaal leven' leiden moeilijk was... als dit überhaupt al mogelijk was.
Afbeelding: voorbeeld van een reconstructie van een groot deel van een gezicht, uitgevoerd door Anna Coleman.
Anna Coleman probeerde deze mannen een tweede kans te geven door maskers te maken waarmee zij de misvormde delen en de littekens zo goed mogelijk konden verbergen.
Afbeelding: soldaat met en zonder kinmasker.
Het werk van Anna Coleman begon bij het maken van een gezichtsafdruk van gips, klei of plasticine. Van de afdruk maakte ze maskers van zinkhoudend koper, die ze een kleur gaf die zo veel mogelijk leek op de huidskleur van de soldaat. Meestal konden de maskers met koorden worden vastgemaakt aan hun oren, of de achterkant van hun hoofd of konden ze worden verankerd aan brillen.
Het moeilijkste aan het werk was om de delen van het gezicht zo extreem natuurlijk als maar mogelijk was na te maken met de middelen waar je over beschikte in die tijd.
Afbeelding: gezichtsafdrukken van verminkte soldaten (bovenste rij) en een voorproefje van herstelwerkzaamheden. Werk van Anna Coleman.
internetarchivebookimages/Flickr
Omdat de maskers van metaal waren en stijf, kreeg het gezicht van de verminkte geen expressiviteit. Maar toch boden de maskers iets veel belangrijkers: waardigheid, de mogelijkheid om onopvallend over straat te gaan zonder anderen en zichzelf te herinneren eraan dat ze de verschrikkingen van een conflict hebben meegemaakt, waar we misschien nog maar weinig van geleerd hebben.
Anna Coleman werd tot ridder gemaakt in de Nationale orde van het Legioen van Eer van Frankrijk, voor het zeer gewaardeerde werk dat ze heeft verricht. Ook na de oorlog en nadat ze weer in de V.S. was, ging ze verder met het bestuderen van gezichten.
Afbeelding: kinreconstructie van een verminkte Franse soldaat.
