Dit is het treurige verhaal van de kerktoren die uit het Reschenmeer steekt
In Zuid-Tirol, in Graun im Vinschgau (Bozen, Italië) staat een restant van een bijzonder gebouw, dat vooral vanwege de locatie zo speciaal is. Uit het water van een enorm bergmeer steekt een Romaanse kerktoren, die in de jaren een iconisch beeld is geworden dat je misschien op een kaartje hebt gezien of op het internet. Maar weinig mensen kennen echter het verhaal achter deze constructie. Het is een verhaal van lang geleden, doorspekt met legendes, winstbejag en jammer genoeg ook veel onrecht.
via venosta.net
Het Reschenmeer was in de tijd dat de kerktoren er kwam te staan, niet zo groot als het er nu uitziet. Er waren in dit gebied drie meren, te weten: de Reschensee, de Mittersee en de Haidersee. Tegenwoordig zijn de eerste twee meren samengevoegd in het enorme Reschenstuwmeer en bestaat het derde meer nog steeds.
Er werd een project opgezet in 1910 voor het kunnen opwekken van elektriciteit met behulp van waterkracht, maar kwamen ze pas 10 jaar later met de vraag om dit uit te voeren. Het oorspronkelijke project was veel minder ingrijpend en moest het water slechts vijf meter stijgen. In 1939 echter, toen de Montecatinigroep erbij kwam, werd ermee begonnen het water met wel 22 meter te laten stijgen. Door het begin van de oorlog viel het even stil, maar in de periode direct na de oorlog ging men op volle kracht weer verder met de werkzaamheden.
Deze stijging betekende het einde voor het kleine dorpje Graun im Vinschgau en een deel van het dorp Reschen. De inwoners (meer dan 150 gezinnen) vonden dat de overheid hen enorm schoffeerde met dit project, en werd dit uitgevoerd op een moment dat er echt wel veel belangrijkere dingen aan de orde waren.
In Italië heerste er namelijk armoede en kaalslag, maar lieten ondernemers zich hierdoor niet tegenhouden: er werden explosieven gehaald uit Argentinië, hout uit Calabrië, er werd 150.000.000 kilo beton gestort en 10.000 ton ijzer.
De inwoners vroegen uiteindelijk paus Pius XII om hulp, uit wanhoop dat ze hun huizen, hun geschiedenis en hun fruitgaarden zouden kwijtraken, maar dit haalde niets uit. De dam werd voltooid in 1949 en werd het meer in 1950 gevuld met 120 miljoen kuub aan water.
En wat is er gebeurd met de schitterende dorpjes in het dal? Die werden met explosieven met de grond gelijkgemaakt en "opnieuw opgebouwd" op een andere plaats. Eigenlijk waren haastig opgebouwde barakken de alternatieve oplossing, en was dat de impuls voor vele bewoners om zich op eigen houtje elders te vestigen.
Van het dorpje Graun im Vinschgau en zijn gemeenschap bleef alleen de Romaanse kerktoren uit 1300 over, dat door het opkomende water niet werd verzwolgen.
Het dal, dat zeer in trek is bij wintersporters en wandelaars en dergelijke, biedt bezoekers een uitzicht dat uniek is in de wereld. Boven het helderblauwe water torent de kerktoren uit, die 's winters te voet is te bereiken door over het ijs te wandelen.
En het is juist in de winter, zo luiden de legendes, dat er iets bijzonders gebeurt. Ondanks dat de kerktoren helemaal leeg is, kan je zo nu en dan de geluiden van de klokken horen die het dal vullen. Een vage melodie, zo denken we graag, die klinkt als een klaagzang, om mensen op doorreis erop te wijzen dat er onder water herinneringen liggen van een hele gemeenschap, die uit winstbejag, is opgeofferd.
