Niet alleen Anne Frank: drie weinig bekende dagboeken van Joodse meisjes die over de Holocaust vertelden
De meest traumatische gebeurtenis in de geschiedenis van Europa was ongetwijfeld de waanzin van de nazi’s, die zich schuldig maakten aan een van de grootste genociden ter wereld. Primo Levi, die over die periode sprak, schreef dat de enige getuigenissen die voor ons beschikbaar waren, die waren van de "geredden". De “verdronkenen”, oftewel diegenen die niet aan de dood waren ontsnapt, bleven zwijgen.
Dit is niet helemaal waar: door de geschiedenis heen zijn veel dagboeken van Joodse tieners die stierven als gevolg van de Holocaust ontdekt en gepubliceerd.
Het dagboek van Anne Frank is het bekendste gedenkteken van een tiener die leefde in de jaren van het nazisme. Anne beschrijft haar leven als een jong meisje dat over de Griekse en Romeinse mythen leest, die haar eerste liefdes beleeft, die kinderlijke grappen maakt. Maar het is ook een dagboek vol angsten (van deportatie, de dood) en hoop (laat de gruwel eindigen). Maar Anne Frank was niet het enige meisje dat een dagboek bijhield tijdens de oorlogsjaren, hier zijn andere voorbeelden die niet minder belangrijk zijn.
Rutka Laskier. Rutka schrijft haar dagboek in 1943, op 14-jarige leeftijd, terwijl ze opgesloten zit in het getto van de Poolse stad Będzin. Haar herinneringen worden echter plotseling onderbroken: drie maanden na het schrijven van de eerste zin, wordt Rutka gedeporteerd naar Auschwitz, waar ze sterft. Het dagboek is vol van angsten en zorgen, maar ook van hoop.
“Ik wou dat ik kon zeggen dat het voorbij was, je sterft maar één keer... Maar ik kan het niet, want ondanks al deze wreedheden wil ik leven en wachten op de volgende dag", dit zijn enkele van de meest ontroerende woorden.
Renia Spiegel. Renia's dagboek beslaat 3 jaar, van 1942 tot 1945. Renia en haar zus Ariana wonen bij hun grootouders in het getto van Przemyśl, totdat haar vriend, Zygmunt Schwarzer, het meisje en zijn ouders op de zolder van het huis van zijn oom verbergt. De schuilplaats wordt ontdekt en Renia en de ouders van Zygmunt worden neergeschoten.
Zygmunt vindt het dagboek van Renia en vult haar laatste pagina aan met deze woorden: "Drie schoten! Drie levens verloren! Het gebeurde gisteravond om 22.30 uur. Het lot heeft besloten mijn geliefden van me af te nemen. Mijn leven is voorbij. Alles wat ik hoor zijn schoten, schoten… Mijn lieve Renusia, het laatste hoofdstuk van je dagboek is compleet".
Eva Heyman. Eva begint op 13 februari 1944 te schrijven. Ze is 13 en woont bij haar grootouders in Nagyvárad (Hongarije) omdat haar ouders gescheiden zijn en haar moeder, Agnes, in Frankrijk woont. Eva stopt met schrijven op 30 mei van datzelfde jaar, wanneer de Duitsers met de razzia beginnen. Eva wordt gedeporteerd naar Auschwitz, waar ze zal sterven. Haar moeder keert terug naar Hongarije op zoek naar haar dochter, maar wordt op haar beurt gedeporteerd. Agnes slaagt er echter in om te overleven.
Aan het einde van de oorlog ontmoet de dienstmeid van Eva's grootouders Agnes en geeft haar Eva's dagboek. Agnes publiceert het en pleegt kort daarna zelfmoord.
Eva, Renia en Rutka zijn slechts enkele van de tieners wier leven werd verscheurd door het nazisme. Deze meisjes zijn overleden, maar ze hebben ons het grootste wapen gegeven tegen de herhaling van deze horror: de herinnering.
- Rutka Laskier: https://en.wikipedia.org/wiki/Rutka_Laskier
- Renia Spiegel: https://en.wikipedia.org/wiki/Renia_Spiegel
- Eva Heyman: https://en.wikipedia.org/wiki/Eva_Heyman
