In 1951 scheidde Denemarken 22 Eskimo-kinderen van hun families voor een experiment: na 70 jaar verontschuldigt de regering zich
Het was de zomer van 1951 toen 22 Eskimo-kinderen werden weggevoerd uit Nuuk, de hoofdstad van Groenland, zonder al te veel aarzeling gescheiden van hun families om, ondanks hun zeer jonge leeftijd, naar Denemarken te worden gebracht. Ze waren allemaal tussen de 6 en 10 jaar oud en het is niet moeilijk te begrijpen dat ze enorme trauma's hebben meegemaakt.
De reden voor zo'n wrede actie? Geen ontvoering, geen illegale operaties. Arctische kinderen moesten worden heropgevoed in het Noord-Europese land, waarvan het grondgebied al eeuwenlang ook Groenland omvatte. Een echt sociaal experiment, gericht op het "beschaven" van de kleintjes, die zijn opgegroeid volgens Deense modellen en daarna voorbestemd waren om terug te keren naar het Groenlandse ijs om sociale ontwikkeling en modernisering te bevorderen. Een initiatief dat als we het schadelijk zouden noemen, een understatement zou zijn en waarvoor de Deense regering na 70 jaar heeft besloten zich officieel te verontschuldigen.
via BBC
Het sociale experiment bleek al snel een echte mislukking, de scheiding veroorzaakte door de overheid onmiddellijk psychologische en sociale schade bij de kinderen. Onder hen was ook Helene Thiesen, die toen nog maar 7 jaar oud was. Haar moeder bleef alleen achter met drie kinderen om op te voeden nadat haar man stierf, en uiteindelijk accepteerde ze het aanbod van overheidsfunctionarissen.
"Ik begreep niet waarom ze me zou laten gaan - zei Helene - niemand van ons begreep waarom ze ons van huis weghaalden en wat de toekomst voor ons in petto had. Het was allemaal zo onzeker". Met die dramatische dagen goed in haar geheugen gegrift, was het Thiesen die in de loop der jaren herhaaldelijk had gevraagd om verontschuldigingen en officiële erkenning voor het leed dat de regering van Kopenhagen haar had aangedaan.
En het meest trieste is dat Helene de reden voor de scheiding van haar familie pas in 1996 ontdekte, na verschillende zoekacties in de archieven. De officiële documenten met betrekking tot het sociale experiment met de kleine Eskimo’s werden in de loop der jaren namelijk vernietigd en elke verwijzing naar wat er in 1951 gebeurde, was erg moeilijk te vinden.
Na vele jaren van gevechten die ontwijkende reacties kregen van vertegenwoordigers van de Deense regering, besloot premier Mette Frederiksen uiteindelijk in december 2020 dat het tijd was om een officieel antwoord te geven op wat er was gebeurd. "We kunnen niet veranderen wat er is gebeurd, maar we nemen de verantwoordelijkheid ervoor en bieden onze excuses aan aan wie we hadden moeten beschermen."
KNR News Nutaarsiassat/Youtube
Belangrijke woorden, ook al kwamen ze laat, die een sterk signaal geven bij de erkenning van een meedogenloze en roekeloze actie, die de regering nooit had mogen ondernemen. Ook omdat de Eskimo-kinderen die voor het experiment waren uitgekozen, helemaal niet het betere leven kregen dat hun familie was beloofd. Ze brachten jaren en jaren door in structuren en huizen die niet van hen waren, zonder in feite opnieuw in contact te kunnen komen met hun biologische familieleden en werden vaak behandeld als andere mensen, dragers van ziekten, alsof het merkwaardige verschijningen waren om te analyseren.
KNR News Nutaarsiassat/Youtube
Van de 22 jonge Eskimo’s die in 1951 naar Denemarken zijn gebracht, leven er vandaag nog maar 6. Aan hen heeft de Deense premier besloten een verontschuldigingsbrief te sturen met de woorden hierboven geciteerd. Een klein gebaar van groot belang, dat voor Helene "alles betekent", ook al kan het een leven vol opofferingen, wrok, verdriet en angsten niet annuleren. Ervaringen die geen enkel kind ooit zou mogen beleven.
