Word je altijd om 3 uur wakker met veel gedachten? Psychologen leggen uit waarom

door Janine

25 Oktober 2021

De vroege uren van de ochtend zijn de donkere ruimte van de slapelozen. Vooral drie uur 's nachts is een moeilijke tijd als je eenmaal wakker wordt: gedachten lijken een kolkende rivier te zijn waaruit het onmogelijk is om uit te komen. Wat het nog erger maakt, is de aard van deze gedachten, die vaak catastrofaal of destructief zijn. Maar waarom? Waarom doet dit fenomeen zich voor en welke oplossingen kunnen worden toegepast? Een psycholoog - die ook aan deze onaangename aandoening lijdt - vertelt op het internet de redenen en oplossingen die hij in die moeilijke situatie van de nacht aanneemt.

via Healthline

Alyssa L. Miller/Flickr

Iedereen die om drie uur 's nachts wakker wordt, weet het al: het is het moment waarop alle ergste gedachten in het donker vorm krijgen. Verrassend genoeg verdwijnen de zorgen van de nacht in het licht van de dag, wat aantoont dat de gedachten die je om drie uur 's nachts had, volkomen irrationeel en onproductief waren. Maar waarom gebeurt dit allemaal?

Puur fysiek gezien bereikt onze neurobiologie tijdens een normale nachtrust een keerpunt rond 3 of 4 uur 's ochtends. De lichaamstemperatuur begint te stijgen, de slaapimpuls neemt af omdat we een paar uur hebben geslapen, de afscheiding van het slaaphormoon melatonine heeft zijn piek bereikt en de niveaus van het stresshormoon, cortisol, nemen toe terwijl het lichaam zich voorbereidt om aan de dag te beginnen.

Het is tenslotte ook zo dat we 's nachts vaak wakker worden zonder dat we het ons al te veel realiseren, aangezien lichte slaap vaker voorkomt in de tweede helft van de nacht. Als we goed slapen, zijn we ons in feite eenvoudigweg niet bewust van dit ontwaken. Voeg nu echter wat stress toe aan dit ontwaken en als resultaat zul je onrustig wakker worden waarin je je in een volledig zelfbewuste staat bevindt.

Taber Andrew Bain/Flickr

Stress is in feite een van de belangrijkste oorzaken van onze malaise. Het is duidelijk dat hoe meer stress zich gedurende de dag ophoopt, hoe meer gevolgen het gedurende de nacht zal hebben. We gaan dan snel over van een fase van "rem"-slaap naar een fase van lichte slaap waarin onze gedachten echter vrijelijk in onze geest beginnen te stromen. Paradoxaal genoeg kan dezelfde bezorgdheid over wakker zijn wanneer je “zou moeten” slapen, angst opwekken. Een zeer moeilijke situatie om mee om te gaan, want hoe meer we proberen in slaap te vallen, hoe meer we onze geest stimuleren om na te denken.

Tijdens deze slaapfase, midden in de nacht, bevinden we ons zowel fysiek als cognitief in een staat van "lage energie". Simpel gezegd, we missen wat ons een veiliger gevoel geeft, zoals sociale connecties die op dat moment duidelijk niet beschikbaar zijn. Zonder de nabijheid van mensen zijn we alleen in het duister met onze gedachten. Kortom, we voelen ons kwetsbaar. Dus de geest heeft gedeeltelijk gelijk als hij concludeert dat de problemen die hij heeft veroorzaakt onoplosbaar zijn - om drie uur 's nachts zouden de meeste problemen dat letterlijk zijn.

Maar als de zon eenmaal is opgekomen, worden alle tragedies die midden in de nacht absoluut onoplosbaar leken, in perspectief geplaatst. Het licht verwijderd de zorgen en de oplossingen zijn evident. Dat niet alleen. We kunnen niet geloven dat we tijd hebben verspild aan het ervaren van een drama dat niet is uitgekomen. Hoe kunnen we dit ochtendprobleem oplossen?

Er zijn tegenwoordig veel mensen die aan mindfulness doen om het ontwaken van drie uur 's ochtends onder ogen te zien. Maar hoe wordt het beoefend?

Je brengt je aandacht naar je zintuigen en vooral naar het geluid van je adem. Wanneer gedachten opkomen, moet je voorzichtig je aandacht richten op het geluid van de adem. Soms werkt deze meditatie, soms niet. Voor degenen die na 15 of 20 minuten nog steeds in de ban zijn van negatieve gedachten, is het goed om het advies van oma op te volgen, door op te staan, wat warme melk te drinken en een paar pagina's in een goed boek te lezen.