Waarom schudden we elkaar de hand? De merkwaardige oorsprong van dit oude gebaar
Er zijn gebaren die iedereen, min of meer dagelijks, doet en waarvan we zeker weten dat maar weinigen zichzelf ooit hebben afgevraagd over het waarom. We hebben het over al die kleine grote automatische gewoontes, die we ons misschien niet eens realiseren, maar die in werkelijkheid hun wortels ver in het verleden hebben, en misschien voortkomen uit episodes en gebeurtenissen die velen vandaag de dag niet kennen, maar die nog steeds gevolgen hebben op het heden.
Denk bijvoorbeeld aan de handdruk. Wie heeft nog nooit meegemaakt dat hij andere mensen groette door dit gebaar te maken? Hoewel het om hygiënische redenen niet altijd wordt aanbevolen, is de handdruk al sinds de oudheid een echte constante van de mensheid. Op de een of andere manier, afhankelijk van de context, is dit ritueel een code die (bijna) door iedereen wordt herkend. Wil je de oorsprong ervan ontdekken?
via History.com
Hoewel een precieze datering van de oorsprong van de handdruk onmogelijk is, zijn historici het erover eens dat dit gebaar al duizenden jaren bestaat. De theorieën, zoals vaak gebeurt in soortgelijke gevallen, zijn talrijk en divers; sommige zijn dichter bij de legende, andere zijn meer waarheidsgetrouw. Een van de oudste bewijzen van deze gewoonte is ongetwijfeld een stèle uit de 9e eeuw voor Christus waarop de Assyrische koning Salmaneser III de hand schudt met een Babylonische heerser om een alliantie te bezegelen. Vooruit in de tijd toont een 5e-eeuwse stèle Athena en Hera in deze begroeting.
In de oudheid waren de betekenissen anders, ook al heeft de handdruk tegenwoordig een heel precieze en veel recentere connotatie: die van begroeting. In Europa en het Westen verspreidde het zich na de val van het Romeinse Rijk, toen de Germaanse stammen het in praktijk brachten als een teken van vertrouwen in anderen. Dat klopt: een persoon die je hebt ontmoet volledig vertrouwen was mogelijk dankzij het feit dat je met je rechterhand geen zwaard kon trekken en je hand ook niet kon vasthouden aan een ander wapen dat hij ter verdediging verborg.
"Een ritueel gebaar met open handen, zonder wapens, naar elkaar uitgestrekt, elkaar vastpakkend: een akkoord die duidelijk en zonder woorden kan worden genomen", schreef historicus Walter Burkert over dit gebaar.
Eén ding is zeker: de beruchte handdruk is zo gewoon geworden onder mensen in zoveel delen van de wereld dat het in veel verschillende variaties is "veranderd". Of het nu gepaard gaat met een buiging of wordt gekenmerkt door een aanraking in plaats van echt vastpakken, dit gebaar is echt een ritueel dat als weinig andere deel uitmaakt van de menselijke geschiedenis. Kende jij de betekenis en de oorsprong ervan?
