Het gezicht van een oudere Neanderthaler, die meer dan 50.000 jaar geleden leefde, is gereconstrueerd
De afgelopen jaren hebben wetenschappelijke ontdekkingen onze perceptie van de Neanderthaler opnieuw gedefinieerd, wat heeft geleid tot een herwaardering van zijn figuur en geschiedenis. Maar ook van zijn fysieke verschijning: dankzij geavanceerde technologieën heeft een team van onderzoekers het gezicht gereconstrueerd van een oudere Neanderthaler, die meer dan 50.000 jaar geleden leefde. Laten we eens kijken hoe ze dat deden en waarom dit resultaat een nieuwe weg opent in wetenschappelijk onderzoek naar het verleden.
Het gezicht van de man uit La Chapelle, een Neanderthaler van 50.000 jaar geleden, is gereconstrueerd
Cicero Moraes/ResearchGate
Een team van onderzoekers probeerde het gezicht van de Neanderthaler, gevonden in 1908 in La Chapelle-aux-Saints, in Frankrijk, digitaal te reconstrueren. Een beroemde vondst omdat deze zeer goed bewaard is gebleven: de man uit La Chapelle leefde ongeveer 50.000 jaar geleden en is tevens een getuigenis van de begrafenisrituelen van de Neanderthalers. Bovendien was het mogelijk om vanaf de schedel tekenen van brucellose bij mensen op te sporen, wat een van de eerste gedocumenteerde gevallen is van ziekteoverdracht van dieren op mensen.
Om het gezicht van deze oude Neanderthaler te reconstrueren, combineerden de onderzoekers een CT-scan van de schedel met fotogrammetrie. Vervolgens reconstrueerden ze dankzij een CT-scan de zachte weefsels van een moderne mens in 3D en gebruikten ze dit als “virtuele donor” voor het anatomische modelleringsproces van de Neanderthaler. Het resultaat is verbazingwekkend, omdat het ons in staat stelt enkele onderscheidende kenmerken van de nu uitgestorven soort te begrijpen, terwijl we de overeenkomsten met de Homo Sapiens opmerken.
Een nieuwe visie op de Neanderthaler, mede dankzij de reconstructie van het gezicht
Cicero Moraes/ResearchGate
De reconstructie van het gezicht van de oudere Neanderthaler werd eerst gemaakt in een "drogere" versie, met alleen de gelaatstrekken, en vervolgens in een versie met baard en haar. We moeten bedenken dat het in Frankrijk gevonden skelet toebehoorde aan een man van ongeveer 60 jaar oud, voor die tijd een oude man. Vergeleken met de afbeeldingen van de Neanderthaler die we in het verleden hadden, het resultaat van het werk van kunstenaars die probeerden het gezicht van onze neef voor te stellen, is de techniek die door het team van onderzoekers wordt gebruikt anders. Het gebruik van computergestuurde axiale tomografie maakte het mogelijk om de onnauwkeurigheden van eerdere representaties te overwinnen. De nieuwe reconstructie onderstreept hoe de perceptie van de Homo Neanderthalensis in de loop van de tijd is “verzacht”. Niet langer een neef met kenmerken van de aap, maar een familielid dat meer op ons lijkt dan we denken.
Onze voorouders reconstrueren: een toekomst voor het bestuderen van het verleden
Emőke Dénes/Wikimedia Commons - CC BY-SA 4.0 DEED
Samen met steeds specifiekere onderzoeken hebben we de afgelopen jaren een opeenvolging gezien van min of meer nauwkeurige reconstructies van de gezichten van onze voorouders. Het geval van de man uit La Chapelle is ongetwijfeld een van de meest interessante, vooral dankzij de technologieën die zijn gebruikt om dit resultaat te bereiken. Maar dit is slechts de laatste poging, voorafgegaan door even belangrijke reconstructies, zoals die van Homo Heidelbergensis. Dit is de laatste gemeenschappelijke voorouder tussen Homo Sapiens, Neanderthalers en Denisovans, wiens reconstructie was gebaseerd op een skelet gevonden in Griekenland.
In dit geval werd de digitalisering van de schedel gevolgd door een reconstructie op basis van de ontwikkeling van bepaalde software, die het gezicht van een 35-jarige man teruggaf. Net als wij, hoewel met oude kenmerken, was Homo Heidelbergensis honderdduizenden jaren geleden de eerste man die wist hoe hij op de megafauna van Europa moest jagen. De nieuwe digitale reconstructies geven aan dat de technologie eindelijk klaar is om nieuwe antwoorden te vinden op de mysteries uit het verleden. En dit te gaan doen met onze naaste familieleden lijkt een goed beginpunt.
