Het is niet het water waar we naar moeten zoeken om andere bewoonbare planeten te vinden waar leven mogelijk is: de studie
Wetenschappers zijn altijd geïnteresseerd geweest naar de zoektocht naar andere bewoonbare planeten, maar nu suggereert een nieuwe studie dat de omstandigheden voor deze verkenning anders zouden kunnen zijn. Hier lees je hoe en op welke manier zij voorstellen verder te gaan.
Om te begrijpen of een planeet bewoonbaar is, kan de afwezigheid van dit chemische element worden beoordeeld
Pexels
Is er leven op andere planeten? Waarschijnlijk wel, maar niemand heeft het nog bewezen. Jarenlang hebben wetenschappers geprobeerd te ontdekken waar en hoe andere levensvormen zich ontwikkelden in de onmetelijkheid van de ruimte, die zo uitgestrekt is dat het idee dat wij de enige bewoners van het hele universum zijn onmogelijk wordt. Als astronomen tot nu toe hebben gezocht naar specifieke kenmerken op andere planeten, op zoek naar potentieel bewoonbare planeten, zouden ze volgens de resultaten van een nieuwe studie in de tegenovergestelde richting te werk moeten gaan: zoeken naar die planeten die geen specifieke component bezitten. We gaan uit van de veronderstelling dat een planeet, om bewoonbaar te zijn en dus leven te kunnen herbergen, noodzakelijkerwijs de aanwezigheid van water in vloeibare vorm moet omvatten. Om deze substantie te vinden, is het volgens de mening van wetenschappers van MIT en de Universiteit van Birmingham noodzakelijk om de afwezigheid van een bepaald chemisch element in de atmosfeer te identificeren.
Het internationale onderzoeksteam suggereert dat als een planeet minder koolstofdioxide heeft dan andere planeten in zijn systeem, dit zou kunnen wijzen op de aanwezigheid van vloeibaar water en mogelijk op sommige levensvormen. Volgens de auteurs van het onderzoek is dit het enige gemakkelijk waarneembare kenmerk van de mogelijke bewoonbaarheid van een planeet. Julien de Wit, assistent-professor planetaire wetenschappen aan het MIT, Massachusetts Institute of Technology, VS, zei: “De heilige graal in de wetenschap van exoplaneten is het zoeken naar bewoonbare werelden en de aanwezigheid van leven, maar alle tot nu toe besproken kenmerken lagen buiten het bereik van nieuwere waarnemers. Nu hebben we een manier om erachter te komen of er vloeibaar water is op een andere planeet. En dat is iets waar we de komende jaren naartoe kunnen gaan."
Koolstofarme planeten zouden bewoonbaar kunnen zijn: hier is waarom
nature astronomy
Een van De Wit's co-auteurs van het onderzoek is Amaury Triaud, Universiteit van Birmingham, VK. Tot nu toe hebben astronomen ruim 5.200 werelden buiten ons zonnestelsel geïdentificeerd, dankzij moderne telescopen die nauwkeurig de afstand van een planeet tot zijn moederster en de lengte van zijn baan kunnen berekenen. Juist deze gegevens zijn tot nu toe gebruikt om te begrijpen of een planeet zich in een gebied bevindt dat als bewoonbaar wordt beschouwd, zonder echter te kunnen vaststellen of er vloeibaar water op het oppervlak wordt aangetroffen of niet. In ons zonnestelsel is dit veel eenvoudiger: het volstaat om de schitteringen te observeren, oftewel de flitsen die worden geproduceerd door de weerspiegeling van de zonnestralen op waterige oppervlakken, om de aanwezigheid van meren en oceanen te bevestigen. Dit gebeurde bijvoorbeeld op de grootste maan van Saturnus, Titan, maar het is momenteel onmogelijk om dergelijke flitsen buiten ons systeem te detecteren. De technologieën die we hebben zijn niet geavanceerd genoeg.
De auteurs stelden echter een alternatieve oplossing voor. Zoals Triaud stelde: "We kregen een idee door te kijken naar wat er gebeurt met de aardse planeten in ons systeem." Venus, de Aarde en Mars hebben gemeenschappelijke kenmerken: het feit dat ze rotsachtige planeten zijn en zich in een nogal gematigd gebied bevinden vergeleken met de zon. Van alle drie is de Aarde de enige die vloeibaar water bezit, maar niet alleen dat: het heeft ook een armere koolstofdioxide in de atmosfeer. Triaud legde uit: "We gaan ervan uit dat deze planeten op dezelfde manier zijn ontstaan, en als we nu een planeet met veel minder koolstof zien, moet deze ergens naartoe zijn gegaan." Maar waar is het terechtgekomen, en hoe? “Het enige proces dat zoveel kooldioxide uit de atmosfeer zou kunnen verwijderen is een sterke watercyclus waarbij oceanen van vloeibaar water betrokken zijn.”
Bewoonbaar betekent niet bewoond: naast kooldioxide moet er ozon zijn
Freepik
Deze theorie wordt ondersteund door het feit dat de uitgestrekte oceanen van de aarde de afgelopen honderden miljoenen jaren sterk hebben bijgedragen aan de opname van koolstofdioxide, voor een totaal vergelijkbaar met dat waar Venus nog steeds verblijft. Dat is de reden waarom onze planeet minder koolstof in de atmosfeer heeft dan zijn buren. Frieder Klein, en andere auteurs van het onderzoek, bevestigden deze hypothese: "Op aarde is een groot deel van de atmosferische koolstofdioxide in de loop van de geologische tijd vastgelegd in zeewater en vast gesteente, wat heeft bijgedragen aan het reguleren van het klimaat en de bewoonbaarheid gedurende miljarden jaren." Tenslotte suggereert het team dat het kunnen detecteren van de uitputting van koolstofdioxide op een planeet buiten ons zonnestelsel, vergeleken met degenen die er dichtbij staan en vergelijkbare kenmerken hebben, een duidelijk teken van bewoonbaarheid kan zijn. De eerste stap is daarom het vaststellen van de aanwezigheid van atmosfeer op de planeten van een bepaald zonnestelsel, de tweede is het evalueren van de hoeveelheid ervan en het identificeren welke van deze het armst is.
Op dit punt is het niet zeker dat de potentieel bewoonbare planeet daadwerkelijk bewoond is: we moeten zoeken naar de aanwezigheid van ozon, dat op aarde wordt geproduceerd wanneer zuurstof die vrijkomt door planten en microben in wisselwerking staat met fotonen van de zon. Een uitputting van koolstof en de aanwezigheid van ozon zouden vrijwel zeker bewijs zijn van de aanwezigheid van leven op een andere planeet. "Als we ozon zien, houdt dat hoogstwaarschijnlijk verband met de kooldioxide die door het leven wordt geconsumeerd. En als het leven is, is het een glorieus leven. Het zouden niet slechts een paar bacteriën zijn, maar een biomassa op planetaire schaal die in staat is een enorme hoeveelheid koolstof te verwerken en daarmee in wisselwerking te treden", concludeerde Triaud, eraan toevoegend dat NASA's James Webb-telescoop mogelijk de aanwezigheid van deze twee elementen op het TRAPPIST-1-systeem kan onderzoeken, dat zeven planeten herbergt op 40 lichtjaar van de aarde. "We hebben nu een routekaart voor de zoektocht naar bewoonbare planeten. Als we allemaal samenwerken, kunnen er in de komende jaren baanbrekende ontdekkingen worden gedaan", concludeert De Wit.
Een spannend vooruitzicht, dat zou kunnen leiden tot de ontdekking van andere bewoonbare en bewoonde planeten.
