Hoe werkt de lijn van opvolging voor de Britse troon?
Weinig elementen van onze cultuur zijn zo bestand tegen het verstrijken van de tijd als de Engelse monarchie. Wat uiteindelijk maar één koninklijke familie onder vele is, is het symbool geworden van een wereld die ver weg en toch toegankelijk is, magisch en toch concreet. Een van de meest ingewikkelde aspecten van de Engelse monarchie betreft de opvolging, een lange traditie die enkele schokken van moderniteit heeft gehad. Maar zonder te overdrijven. Laten we eens kijken hoe de lijn van opvolging van de Britse troon werkt, en waarom die vandaag zo ingewikkeld is.
De lijn van troonopvolging vanaf het begin tot Charles III
United Kingdom Government/Wikimedia Commons - Public Domain
De Britse lijn van opvolging is nauw verweven met eeuwenlange historische gebeurtenissen en is niet zo lineair als sommigen misschien denken. Beginnend met de eerste vorsten van Engeland en eindigend met het huidige Verenigd Koninkrijk, heeft het pad van troonopvolging vaak te maken gehad met onderbrekingen als gevolg van samenzweringen, verdwijningen, controverses enzovoort. Terwijl de Normandische verovering van William het eerstgeboorterecht consolideerde, maakte de Oorlog van de Twee Rozen het hele proces veel complexer, wat leidde tot de opkomst van Elizabeth I en vervolgens de monarchie van James II, de katholiek. Het was juist de Glorious Revolution aan het einde van de 17e eeuw die de kaarten van de opvolging schudde en een verre Duitse neef op de troon bracht. Kortom, de huidige lijn van troonopvolging heeft veel preciezere regels dan die van eeuwen geleden. Het vertegenwoordigt een lappendeken van koninklijke families die hebben gestreden om een van de oudste tronen van Europa.
Hoe werkt de lijn van opvolging van de Britse troon?
Katie Chan/Wikimedia Commons - CC BY-SA 4.0 DEED
Als we ons aan de definitie houden, is troonopvolging de volgorde waarin leden de troon bestijgen na het vertrek van de huidige heerser. Tegenwoordig wordt de lijn van opvolging geregeld door de beroemde Act of Settlement van 1701, althans in grote lijnen. Om dit te begrijpen moeten we teruggaan naar James II en zijn vlucht naar Frankrijk: in afwezigheid van de koning verklaarde het Britse parlement dat de vorst afstand had gedaan van de troon en bood de troon aan aan zijn dochter, de vrouw van Willem van Oranje. Met deze eenvoudige beslissing worden twee principes bevestigd: het is het parlement dat de kroon aanbiedt; het is het parlement dat de troonopvolger benoemt, door middel van de Act of Settlement.
En deze Act of Settlement bepaalt dat de opvolging van de Britse troon wordt bepaald door het geslacht en vervolgens door de leeftijd. In de praktijk komen zonen voor dochters en oudere zonen voor jongere zonen. Elizabeth II werd alleen koningin omdat George VI geen zonen had. Tegelijkertijd, als iemand in de lijn van opvolging een zoon heeft, komt hij na hem. Dit is het geval met William's zoon George, die tweede in lijn is en voor Harry komt.
De nieuwste innovaties in de lijn van troonopvolging
White House/Wikimedia Commons - Public Domain / Office of U.S. Ambassador to U.K./Wikimedia Commons - Public Domain
Tijdens het bewind van Elizabeth II werden er enkele wijzigingen aangebracht in de lijn van opvolging van de Britse troon. Het belangrijkste is volledige gendergelijkheid bij troonopvolging: Groot-Brittannië volgt daarbij het voorbeeld van Zweden, Noorwegen, Nederland, België, Denemarken en Luxemburg. Dit is dus wie Charles II zal volgen, in volgorde van opvolging:
- William, Prins van Wales;
- zijn drie kinderen in volgorde van leeftijd, oftewel George, dan Charlotte en ten slotte Louis;
- Harry, hertog van Sussex;
- zijn twee kinderen in volgorde van leeftijd, oftewel Archie en Lilibet;
- Andrew, hertog van York, tweede zoon van Elizabeth II en broer van Charles III.
En zo verder, met de directe afstammelingen van Andrew, de andere broers van Charles en hun afstammelingen, tot aan de afstammelingen van Margareth, de zus van Elizabeth II. Zoals je kunt zien is de lijn van opvolging van de Britse troon echt een lappendeken van verschillende families, persoonlijkheden en generaties. Allemaal verenigd door een concreet maar uiterst abstract concept: de kroon.
