Primaten houden ervan om grappen uit te halen en elkaar te plagen: net als mensen

door Janine

01 Maart 2024

Ondanks onze evolutie hebben we nog steeds veel gemeen met onze neven en nichten primaten. Natuurlijk delen we veel van onze genetische erfenis met hen, maar dat is niet alles. Mensen en primaten hebben ook verschillende sociale aspecten gemeen, zoals humor en het vermogen om grapjes te maken met soortgenoten. Een nieuwe wetenschappelijke studie spreekt erover.

Wat is eigenlijk het vermogen om grappen te maken?

Freepik

Op het eerste gezicht lijkt het vermogen om grappen te maken misschien niet veel meer dan oppervlakkig: soms lach je samen, soms lach je alleen, en dat is het dan. Grappen maken is echter een vaardigheid waarbij complexe cognitieve en sociale vaardigheden betrokken zijn. Ten eerste vereist het een zeker begrip van sociale normen en de capaciteit om jezelf in de schoenen van anderen te verplaatsen. en het vermogen om jezelf in de schoenen van anderen te verplaatsen. Ten tweede vereist het een zeker vermogen om de schending van verwachtingen te waarderen. Daarom is het alleen aanwezig bij mensen, toch?

Nou, niet echt, zoals een recente studie heeft aangetoond. Een team van onderzoekers heeft namelijk een systeem ontwikkeld om speels plagen bij mensapen te herkennen, namelijk bij chimpansees en bonobo's, orang-oetangs en gorilla's. Door video's van verschillende dierentuinen te analyseren, konden provocerende interacties en speels gedrag worden gedetecteerd die ongelooflijke overeenkomsten vertonen met onze manier van plagen.

Primaten maken grapjes en plagen elkaar

Pexels

Het is heel gewoon om je voor te stellen dat een kind een grimas trekt naar een ander kind en dat het andere kind daarop reageert door een grapje te maken. Grapjes maken maakt al sinds onze kindertijd deel uit van onze sociale interacties: deze gedragingen zijn niet willekeurig, maar zijn signalen van een dieper cognitief vermogen. Wat als het twee orang-oetans, of twee gorilla's, waren die grapjes maken? Onderzoekers van de universiteiten van Los Angeles en San Diego werden geconfronteerd met deze mogelijkheid.

Dit vermogen om elkaar speels te plagen suggereert dat mensapen, onze naaste verwanten in het dierenrijk, mogelijk veel cognitieve vaardigheden met ons delen. In het onderzoek werden video's van verschillende sociale interacties tussen apen geanalyseerd en werd geobserveerd hoe ze elkaar plagen. Volgens de onderzoekers is dit soort humor dus geen typisch menselijke eigenschap, maar een aspect dat zowel ons als de mensapen beschrijft.

Wanneer zijn we begonnen met grappen maken?

Pexels

Wat ons doet nadenken over de vraag wanneer we grappen zijn gaan maken. Het feit dat deze sociale dynamiek ook aanwezig is bij onze naaste verwanten suggereert dat de basis van grappen maken misschien teruggaat tot onze laatste gemeenschappelijke voorouder. Natuurlijk zouden grappen en plagerijen zich hypothetisch ook onafhankelijk van elkaar kunnen hebben ontwikkeld, maar dan zou dat in verschillende soorten moeten zijn gebeurd. Daarom denken onderzoekers dat het vermogen om grappen te maken lang geleden is ontstaan. Maar wanneer? Volgens Isabelle Laumer, een van de auteurs van de studie:

Vanuit evolutionair oogpunt suggereren de aanwezigheid van speels plagen bij alle vier de mensapen en de overeenkomsten met speels plagen en grappen maken bij menselijke zuigelingen dat speels plagen en de cognitieve voorwaarden daarvoor aanwezig kunnen zijn geweest bij onze laatste gemeenschappelijke voorouder, minstens 13 miljoen jaar geleden.

Dit is een ontdekking die, indien bevestigd door verder onderzoek, de geschiedenis van cognitie gedeeltelijk zou kunnen herschrijven. Het beantwoorden van de vraag "wanneer zijn we begonnen met grappen maken?" zou ons dus ook kunnen helpen bij het beantwoorden van andere vragen. Wanneer zijn we ons bewust geworden? Wanneer gingen we verder dan instinct? Waar komen we vandaan? Simpele vragen, kortom, waar geen grapjes over gemaakt moeten worden. Of wel?