Daarom is het verboden stenen van het strand mee te nemen

door Janine

01 Juni 2024

Er gaat niets boven relaxen op het strand, je laten wiegen door het geluid van de golven of genieten van de zon, tenminste in bepaalde periodes van het jaar. Als het strand mooi is, kun je ook wat souvenirs meenemen, zoals wat wit zand, een schelp of een bijzonder mooie kiezelsteen. Niets mis mee, toch? Nou, niet echt, want in veel landen is het verboden om stenen van het strand mee te nemen, net als andere “natuurlijke souvenirs”. Maar waarom?

Stenen meenemen van het strand is in veel landen verboden

Unsplash

Zoals in veel kustbestemmingen het geval is, hebben verschillende landen een of andere regelgeving met betrekking tot het verwijderen van materialen van stranden. In Nederland mag je stenen en schelpen meenemen, maar bijvoorbeeld in Italië verbiedt het Wetboek van Navigatie de winning van materiaal uit het strand en de omliggende wateren. Dit is een regel die, zo zouden we denken, alleen betrekking heeft op grote hoeveelheden, maar in werkelijkheid is het verboden stenen, zand en andere onderdelen van de stranden weg te halen.

Een soortgelijke regel bestaat in andere landen, zoals Spanje en de Verenigde Staten, Griekenland en het Verenigd Koninkrijk. Vooral het verbod van de Cumberland Council, in het noorden van Engeland, en de boetes die worden opgelegd om het weghalen te ontmoedigen, hebben onlangs voor discussie gezorgd. Ook hier is er echter al een regel die voor het hele Verenigd Koninkrijk geldt en niet alleen voor Engeland: het is verboden om materiaal van een strand te verwijderen, een verbod dat is bedoeld om bouwbedrijven te ontmoedigen. Maar die ook gewone burgers treft.

Het belang van zand en steentjes op stranden

Unsplash

Stranden die bestaan uit kiezels en zand spelen een cruciale rol voor zowel mariene ecosystemen als menselijke activiteiten. Vanuit ecologisch oogpunt bieden deze stranden bescherming tegen kusterosie: in de praktijk fungeren ze als een natuurlijke barrière tegen golven en stromingen. Om nog maar te zwijgen van hun belang voor verschillende mariene organismen en hun biodiversiteit.

Vanuit het perspectief van menselijke activiteiten zijn kiezel- en zandstranden populaire toeristische attracties, vooral in de zomermaanden. De omliggende gemeenten kunnen rekenen op aanzienlijke economische inkomsten uit recreatieve activiteiten en visserij. In bepaalde hoeveelheden en met specifieke vergunningen worden kiezelstenen en zand ook gebruikt als bouwmateriaal. In een dergelijke context kan het meenemen van één enkele kiezel van een strand geen schade toebrengen aan het ecosysteem, toch? De regelgeving in het Verenigd Koninkrijk en andere landen heeft geen gevolgen voor gewone burgers of toeristen, of wel?

Waarom is het verboden stenen van het strand te verwijderen?

Unsplash

Om te begrijpen waarom het verboden is stenen van het strand te halen, moeten we uitgaan van hun belang voor het ecosysteem, en niet alleen dat, zoals we zojuist hebben gezien. Het verwijderen van kiezelstenen kan namelijk de kusterosie versnellen en daardoor de natuurlijke bescherming van de kusten tegen golven en getijden in gevaar brengen. Dit betekent een groter risico voor de stranden, de biodiversiteit en alle daarmee samenhangende menselijke activiteiten. Maar deze acties kunnen ook mariene ecosystemen beschadigen, waardoor de habitat van dier- en plantensoorten afneemt.

Maar kan het verwijderen van een enkele steen dit allemaal werkelijk veroorzaken? Uiteraard niet, maar dit is niet het probleem: als veel mensen kiezelstenen van de stranden verwijderen, zullen de gevolgen steeds merkbaarder en ernstiger worden. Tot nu toe proberen verschillende onderzoeken te begrijpen hoe stranderosie en kiezeltransport kunnen worden gemonitord, en of kunstmatige stranden kunnen helpen het ecosysteem te redden. Het is nog te vroeg om dat te zeggen, maar in werkelijkheid hebben we al een oplossing klaar, die snel en eenvoudig te implementeren is: vermijd het weghalen van stenen van het strand. Zo moeilijk is het niet.