Er is een "Pompeii van de zee" ontdekt met perfect bewaarde fossielen: het dateert van 515 miljoen jaar geleden
Abderrazak El Albani, University of Poitiers
Trilobieten behoren tot de uitgestorven dieren die paleontologen het beste kennen, misschien wel net zo goed als dinosaurussen. Deze wezens, die honderden miljoenen jaren geleden leefden, hebben een schat aan fossielen achtergelaten, maar deze bevatten alleen hun exoskelet. Er is weinig bekend over hun interne anatomie, die niet voldoende bewaard is gebleven, maar een recente ontdekking kan ons eindelijk helpen om deze organismen beter te begrijpen. Onderzoekers hebben namelijk de overblijfselen gevonden van twee nieuwe soorten trilobieten die perfect bewaard zijn gebleven onder de vulkanische as. Net zoals wat er in Pompeii gebeurde.
Overblijfselen van trilobieten bewaard gebleven dankzij gevonden vulkanische as: de studie
We zijn in Aït Youb, in de regio Souss-Massa in Marokko. Hier heeft een team onderzoekers onder leiding van Abderrazak El Albani fossielen ontdekt van twee nieuwe soorten trilobieten die gedateerd kunnen worden op ongeveer 515 miljoen jaar geleden. Tot zover niets vreemds, behalve dat de staat van bewaring van deze trilobieten de beste is die ooit is gevonden.
Zoals we in de inleiding al zeiden, was het tot nu toe onmogelijk om de interne structuren van trilobieten goed te bestuderen: meestal fossiliseert alleen het exoskelet. In het geval van Aït Youb daarentegen heeft vulkanische as van uitbarstingen uit het Precambrium het mogelijk gemaakt om exemplaren te vinden die bijna perfect bewaard zijn gebleven, zo goed zelfs dat ze doen denken aan de vondsten in Pompeii. Aan de andere kant, zo stelt El Albani, is de dynamiek die ten grondslag ligt aan het behoud ervan vrijwel hetzelfde.
Wat is er gebeurd met de trilobieten die ontdekt zijn in Aït Youb?
Didier Descouens/Wikimedia Commons - CC BY-SA 4.0
Volgens El Albani en zijn team hebben we de uitstekende conservering van de trilobieten in feite te danken aan een snelle vulkaanuitbarsting, die de exemplaren begroef en in zeer korte tijd gevangen hield. Sommige trilobieten zijn al opgerold, terwijl andere zich voorbereiden om te ontsnappen, en er zijn enkele exemplaren die zelfs het spijsverteringskanaal vol sediment laten zien dat kort voor de uitbarsting is ingenomen. Als je bedenkt dat het tot voor kort niet mogelijk was om de interne anatomie van een trilobiet te bestuderen, begrijp je heel goed de revolutionaire betekenis van deze ontdekking.
Om deze fossielen beter te kunnen bestuderen, gebruikten de onderzoekers röntgenmicrotomografie, zodat ze een driedimensionale weergave konden bekijken zonder de exemplaren uit de rotsmatrix te halen. Dit is een innovatieve techniek waarmee anatomische details kunnen worden bekeken zonder de vondsten in gevaar te brengen. Het onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Science, onthulde ook tot nu toe onbekende anatomische structuren van trilobieten, waaronder sporen van mondaanhangsels en zacht weefsel.
Een bijna perfecte bewaring... zoals in Pompeii
El Albani zelf noemde de vondst in Marokko een “Pompeii van de zee”, en met een goede reden. Zoals we hebben gezien, creëerde de vulkanische as driedimensionale mallen van de trilobieten, waardoor ze in feite bevroren werden in de tijd. Maar terwijl er in het geval van Pompeii zo'n 2000 jaar is verstreken, is er hier 515 miljoen jaar verstreken en daarom was het gebruik van röntgenmicrotomografie bijzonder nuttig.
Ontdekkingen zoals deze zorgen voor een beter begrip van het belang van vulkanische asafzettingen voor het behoud van fossielen, maar tegelijkertijd testen ze de technologische vooruitgang in het bestuderen van het verleden. In staat zijn om trilobieten van 515 miljoen jaar geleden te analyseren vertegenwoordigt een onmisbare kans, die in het verleden onmogelijk was: vanuit een bepaald oogpunt is het ook een vorm van respect voor deze oude fossielen. Laten we niet vergeten dat ze een groot deel van de geschiedenis van onze planeet hebben overbrugd en bijna perfect bewaard zijn gebleven.
