Het iconische zeedier dat een schaal in de vorm van een taco had: een nieuwe studie onthult zijn “geheimen”
The Burgess Shale - Royal Ontario Museum
Vijfhonderd miljoen jaar geleden leefde er een zeedier in de vorm van een “taco” in de wateren van de aarde. Een ongekende fossiele analyse heeft iets nieuws ontdekt over dit merkwaardige uitgestorven dier.
Odaraia alata, het vreemde zeewezen uit het Cambrium
In het Cambrium, toen het leven op aarde dramatisch explodeerde, leefde een vreemd wezen dat op een garnaal leek in de eerste oceanen die zich op onze planeet vormden. Landdieren die worden gedefinieerd als geleedpotigen met onderkaken of tangkaken bestaan voor ongeveer 70% uit krabben, bijen, duizendpoten en garnalen.
Daartoe behoorde de Odaraia, waarvan de specifieke schaal hem beschermde tegen mariene gevaren, in de prehistorie, ongeveer 508 miljoen jaar geleden. De Odaraia bewoog zich in ondiep water, was bijna twintig centimeter lang en door zijn taco-vormige schaal, de beroemde Mexicaanse tortilla, kon hij zowel in normale houding als ondersteboven voortbewegen in zee.
De Odaraia had kaken: het is bevestigd
Ghedoghedo/Wikimedia commons - CC BY-SA 3.0
Onderzoekers van het Royal Ontario Museum in Toronto, Canada, hebben het eerste concrete bewijs geleverd dat dit schepsel was uitgerust met onderkaken, waarmee het zich voedde in open zee en niet alleen op de zeebodem. Door het analyseren van fossielen is het mogelijk geweest om enkele gaten in de evolutie van geleedpotigen op te vullen, en de Odaraia heeft in dit geval meer dan honderd jaar lang twijfels opgeroepen onder paleontologen.
In 1912 en 1981 werd de hypothese geopperd dat dit grote waterinsect in staat was om voedsel door zijn kaken te filteren, net als moderne garnalen. De beschikbare fossielen waren echter niet voldoende om deze theorie te bevestigen. De nieuwe studie, onder leiding van paleontoloog Alejandro Izquierdo López, heeft eindelijk wat duidelijkheid gebracht: na onderzoek van 150 exemplaren uit het Royal Ontario Museum die tot nu toe nog niet bestudeerd waren, koos het team 24 van de best bewaarde exemplaren uit om in detail te analyseren. De fossielen in kwestie waren gevonden in de rotsformatie Burgess Shale, waar de conservering van vondsten doorgaans buitengewoon goed is.
Ontdekt hoe de Odaraia zich voedde
Qohelet12/Wikimedia commons - CC BY-SA 4.0
De ongelooflijke staat van bewaring, zelfs van de zachte delen van het lichaam, maakte het mogelijk om te ontdekken dat de Odaraia doorzichtige kaken had, uitgerust met kleine tandjes. Tussen de kaken stond een enkele tand, die waarschijnlijk diende om voedsel beter te kunnen kauwen. Izquierdo López verklaarde dat “het lijkt op een drietand. Het is iets dat nog nooit bij een ander dier uit het Cambrium is gezien."
Verder bleek uit het onderzoek dat de 30 paar kleine poten van de Odaraia bedekt waren met talloze stekels en honderden kleine puntjes, die er samen uitzagen als een soort visnet voor de jacht op plankton. Een dier dat “deels filtervoeder, deels roofdier” was, met voor die tijd bijzonder grote ogen. Na meer dan een eeuw is het geheim van de bizarre Odaraia dus eindelijk onthuld en het helpt om de evolutie van de kaak bij de oude geleedpotigen van onze planeet te begrijpen.
