Twee nieuw ontdekte gassen in de atmosfeer van Venus zouden kunnen wijzen op sporen van leven: de ontdekking
NASA/JPL
Venus, de tweede planeet van het zonnestelsel, lijkt qua omvang en massa sterk op de aarde, maar verder is het een van de meest onherbergzame plaatsen die we tot nu toe kennen. De atmosfeer, die bestaat uit gassen die giftig voor ons zijn, is het onderwerp geweest van recente ontdekkingen die de aanwezigheid lijken te suggereren van twee gassen die door levende organismen worden geproduceerd. Kunnen we daarom spreken van sporen van leven op Venus? Laten we het samen ontdekken!
Zoeken naar leven op andere planeten: het belang van biomarkers
Zoals we in de inleiding zeiden, is Venus een plek die net zo fascinerend is om te bestuderen als onherbergzaam, voor welke vorm van leven dan ook die ons bekend is. Het oppervlak bereikt temperaturen van 450°C, terwijl de atmosfeer ongeveer 90 keer dichter is dan die van de aarde. Een onherbergzame plek, waar echter leven zou kunnen voorkomen op hoogten van minstens 50 kilometer boven het oppervlak, waar de omstandigheden minder extreem zijn. Maar hoe kom je erachter of er organismen op Venus leven?
Een van de methoden die wetenschappers gebruiken, bestaat uit het analyseren van de chemische samenstelling van de planeten. Meestal is het inderdaad mogelijk om verbindingen te identificeren die geen verband houden met het leven, maar soms is het mogelijk om zogenaamde biomarkers te vinden, dat wil zeggen chemische verbindingen die op aarde door bepaalde organismen worden geproduceerd. En die zouden kunnen duiden op een soortgelijk proces op andere planeten of andere hemellichamen. Op Venus beweren sommige wetenschappers bijvoorbeeld sporen van fosfine en ammoniak te hebben gevonden. Maar wat betekent dat?
Fosfine en ammoniak in de atmosfeer van Venus: wat betekent het?
Unsplash - Not the actual photo
Er zijn twee specifieke biomarkers gedetecteerd in de atmosfeer van Venus, tijdens observaties die al een paar jaar duren en die, zo lijkt het, zijn bevestigd. De eerste biomarker is fosfine, een verbinding die op aarde door sommige microben wordt geproduceerd in zuurstofvrije omgevingen en in kleine hoeveelheden door vulkanen. Sommige wetenschappers beweren al jaren dat fosfine een teken van buitenaards leven op Venus zou kunnen vertegenwoordigen. In het bijzonder vestigde Dave Clements van Imperial College London in een onderzoek uit 2023 opnieuw de aandacht op de kwestie en ontdekte dat fosfine wordt vernietigd door de werking van de zon. Maar over zijn vorming is nog niets bekend: zou het leven kunnen zijn?
De tweede biomarker is ammoniak, onlangs geïdentificeerd door Jane Greaves van Cardiff University, die samen met Dave Clements een conferentie gaf op de National Astronomy Meeting 2024. Beiden betogen hoe de aanwezigheid van fosfine en ammoniak ons kan helpen de atmosfeer van Venus beter te begrijpen en, waarom niet, ook de mogelijke aanwezigheid van leven.
Sporen van leven op Venus?
Veel geleerden zijn het erover eens dat Venus in het verleden mogelijk omstandigheden heeft gehad die meer leken op die op aarde, inclusief de mogelijkheid om leven te huisvesten. Het is echter moeilijker om de aanwezigheid van fosfine en ammoniak in de atmosfeer van de planeet te verklaren met bekende chemische processen. Hier op aarde worden de twee stoffen geproduceerd door biologische of hoogstens industriële processen, maar op Venus?
Het is duidelijk dat het te vroeg is om conclusies te trekken, maar het onderzoek van Clements en Greaves heeft tenminste de verdienste dat het met de vinger in de juiste richting wijst. Er zullen veel preciezere detecties nodig zijn door de James Clerk Maxwell-telescoop, gericht op Venus, en veel meer tijd. Tegelijkertijd is het normaal om verbaasd te zijn over de mogelijkheid om iets te ontdekken dat nog nooit eerder is gezien, ook al is het een klein organisme dat op 50 kilometer hoogte zweeft, op een verder onherbergzame planeet.
