Bewijs van “Sneeuwbalaarde” gevonden op 700 miljoen jaar oud gesteente
Oleg Kuznetsov/Wikimedia Commons - CC BY-SA 4.0
De afgelopen decennia hebben we meer inzicht gekregen in de geologische geschiedenis van onze planeet: we kunnen nu gebeurtenissen traceren die honderden miljoenen, zo niet miljarden jaren geleden plaatsvonden. Een van de meest fascinerende gebeurtenissen is ongetwijfeld die van de Sneeuwbalaarde, een tijdperk waarin onze planeet volledig bedekt was met ijs. Dit is een theorie die vrij wijdverspreid is in de wetenschappelijke gemeenschap, maar sommige onderzoekers hebben er mogelijk bewijs van gevonden dat even uitzonderlijk als zeldzaam is. Laten we eens kijken wat het is.
Rotsen gevonden die de theorie van de Sneeuwbalaarde bevestigen
We bevinden ons tussen Ierland en Schotland, waar een bepaalde rotsformatie mogelijk het meest complete bewijs levert van de Sneeuwbalaarde. De ontdekking werd gedaan door een team onderzoekers van het University College in Londen, die hun bevindingen publiceerden in het Journal of Geological Society. Volgens het onderzoek bestaat deze rotsformatie uit lagen die zich tussen 662 en 720 miljoen jaar geleden hebben gevormd, tijdens het Sturtien. Dit zijn de woorden van de onderzoekers over de ontdekking:
De rotslagen die zijn blootgelegd op de Garvellachs zijn uniek in de wereld. Onder de rotsen die zijn afgezet tijdens de onvoorstelbaar koude ijstijd van het Sturtien bevinden zich 70 meter oudere carbonaatrotsen die zijn gevormd in tropische wateren. Deze lagen laten een tropisch zeemilieu zien met florerend cyanobacterieel leven dat geleidelijk kouder werd en het einde markeerde van een miljard jaar gematigd klimaat op aarde.
Met name een rotspunt op de Garvellachs-eilanden in Schotland lijkt de abrupte overgang van een gematigd klimaat naar een met ijs bedekte, sneeuwbalachtige aarde aan te tonen.
Een Sneeuwbalaarde, 700 miljoen jaar geleden
NOAA At The Ends of the Earth Collection - Public Domain
Het bewijzen van de theorie van de Sneeuwbalaarde is niet alleen nuttig om meer te weten te komen over de geschiedenis van onze planeet, maar ook om de evolutie van levensvormen te begrijpen. Van eencellige organismen en algen tot veel complexere vormen en de Cambrische explosie: de Sneeuwbalaarde zou, kortom, een fundamenteel moment kunnen zijn in de evolutie van het leven op onze planeet. Het probleem is om te begrijpen hoe en volgens welke verschijnselen.
Een vrij algemeen geaccepteerde theorie ziet extreme kou als een van de factoren die eencelligen ertoe bracht om met elkaar samen te werken en zo de eerste meercellige organismen te vormen. Tegelijkertijd zou de snelheid van deze evolutie verklaard kunnen worden door de relatief korte tijden van uitzetting en terugtrekking van het ijs, dankzij het albedo-effect. In de praktijk geldt dat hoe meer ijs er op het aardoppervlak zit, hoe meer het de zonnestralen reflecteert en daardoor afkoelt: een vicieuze of virtueuze cirkel, afhankelijk van hoe je het bekijkt.
Waar te zoeken naar bewijs van de Sneeuwbalaarde
Het team van het University College London kwam tot deze conclusies na het verzamelen van zandsteenmonsters uit rotsformaties tussen Noord-Ierland en Schotland. Daarna analyseerden de onderzoekers bepaalde mineralen in het gesteente, zirkonen genaamd, die gedateerd kunnen worden door de aanwezigheid van uranium dat met regelmatige tussenpozen vervalt tot lood. Deze monsters werden gevormd tussen 662 en 720 miljoen jaar geleden, precies aan het begin van het Cryogene tijdperk.
Als de resultaten van het onderzoek worden bevestigd door verder onderzoek, dan kunnen we kijken naar onweerlegbaar bewijs van de Sneeuwbalaarde. Aan de andere kant lijkt het vrij duidelijk dat we van de vroegere eenvoudige organismen zijn overgegaan op complexere organismen. Tussen de twee perioden in is er een planeet bedekt met ijs dat, eenmaal gesmolten, leidde tot een van de grootste veranderingen die ooit op aarde zijn gezien.
