Nieuw onderzoek onthult eindelijk hoe El Niño 252.000 jaar geleden de grootste massa-uitsterving ter wereld veroorzaakte
Freepik - Maddox1/Wikimedia commons - Public domain
Heel lang geleden veroorzaakte een klimaatfenomeen de grootste massale uitsterving op onze planeet. Nu heeft een nieuwe studie ontdekt hoe en waarom.
Massale uitsterving 252 miljoen jaar geleden: El Niño
Ongeveer 252 miljoen jaar geleden, in het Perm-Trias-tijdperk, veroorzaakte het klimaatfenomeen dat bekend staat als El Niño de grootste massa-uitsterving die ooit op onze planeet heeft plaatsgevonden, dat stelt een nieuwe studie, waarin werd onderzocht waarom dit gebeurde en vooral met zulke effecten.
El Niño veroorzaakt periodiek een aanzienlijke opwarming aan de oppervlakte van de Stille Oceaan in de centraal-zuidelijke en oostelijke delen. Dit gebeurt in december en januari, meestal om de vijf jaar, wat kan variëren tussen drie en zeven jaar. Toen de mens echter nog niet op aarde was verschenen, speelde dit fenomeen een sleutelrol bij het veroorzaken van een ongekende uitsterving, die de hele aardbol en bijna al zijn levensvormen trof.
Waarom het leven op het land verdween door El Niño
University of Bristol and China University of Geosciences (Wuhan)
De wetenschap heeft al geruime tijd een verband gevonden tussen de verdwijning van leven op aarde 252 miljoen jaar geleden en krachtige vulkaanuitbarstingen in wat nu Siberië is, die aanleiding gaven tot de uitstoot van kooldioxide die tot een snelle opwarming van het klimaat leidde. Hierdoor stortten terrestrische en mariene ecosystemen onvermijdelijk in.
Het is echter nooit begrepen waarom het leven buiten de zee deze situatie niet kon weerstaan: insecten zijn, net als sommige planten, behoorlijk veelzijdig en bestand tegen verandering, maar desondanks zijn ze uitgestorven. Alexander Farnsworth van de Universiteit van Bristol legde uit dat de opwarming van het klimaat op zichzelf deze gevolgen niet kan veroorzaken: zoals nu het geval is: “wanneer de tropen te warm worden, migreren soorten naar koelere en hogere breedtegraden. Ons onderzoek heeft aangetoond dat toegenomen broeikasgassen niet alleen het grootste deel van de planeet warmer maken, maar ook de weer- klimaatvariabiliteit vergroten, waardoor het nog ‘wilder’ wordt en moeilijker voor het leven om te overleven”.
“Veel intensere en langdurige El Niño-gebeurtenissen” 252.000 jaar geleden
Volgens Yadong Sun van de China University of Geosciences in Wuhan, co-hoofdauteur van het onderzoek, “slaagde het meeste leven er niet in om zich aan deze omstandigheden aan te passen, maar gelukkig overleefden sommigen, zonder welke we hier vandaag niet zouden zijn. Het was bijna, maar niet helemaal, het einde van het leven op aarde.”
Het niveau van de opwarming van het Perm-Trias werd geschat door zuurstofisotopen te analyseren die werden gedetecteerd in de gefossiliseerde tandresten van conodonten, zeer kleine organismen. “Eigenlijk was het overal te warm”, legt Farnsworth uit. “De veranderingen die verantwoordelijk waren voor de vastgestelde klimaatpatronen waren ingrijpend omdat er veel intensere en langduriger El Niño-gebeurtenissen waren dan die vandaag de dag worden waargenomen. De soorten waren simpelweg niet in staat om zich snel genoeg aan te passen of te evolueren.”
Tegenwoordig duren deze fenomenen slechts één of twee jaar, terwijl El Niño 252 miljoen jaar geleden veel langer duurde, met ongeveer tien jaar ononderbroken wereldwijde droogte. Dit verklaart ook de grote hoeveelheid plantaardige koolstof in de rotsen in die tijd. Het verdwijnen van planten verhinderde ook de opname van CO 2 uit de atmosfeer. Als mariene soorten langer overleefden, konden op het land “alleen soorten overleven die snel konden migreren, en er waren niet veel planten of dieren die daartoe in staat waren.”
