De Aarde had ook zijn planetaire ringen, net als Saturnus: dat stelt een onderzoek
Kevin M. Gill/Wikimedia Commons - CC BY 2.0
We kennen allemaal Saturnus, een van de meest iconische planeten in het zonnestelsel vanwege zijn spectaculaire planetaire ringen. Natuurlijk hebben Uranus en Neptunus ook iets dergelijks, en hetzelfde kan gezegd worden van Jupiter, maar deze structuren hebben niet dezelfde charme. Onlangs is er echter een onderzoek gedaan dat suggereert dat ook de aarde zo'n 460 miljoen jaar geleden haar eigen ringenstelsel kan hebben gehad. Laten we eens kijken hoe dit mogelijk is!
Had de Aarde ook planetaire ringen?
Een team onderzoekers van de Monash University in Melbourne stelt deze hypothese voor in een studie die is gepubliceerd in het tijdschrift Earth and Planetary Science Letters. De wetenschappers analyseerden inslagkraters die werden gecreëerd door asteroïden tijdens het Ordovicium, tussen 485 en 443 miljoen jaar geleden. Het probleem is dit: er werden 21 kraters geïdentificeerd die zich binnen 30 graden van de evenaar bevonden, maar de verdeling is te afwijkend om in traditionele theorieën te passen. Kortom, waarom zijn alle kraters geconcentreerd in deze gordel als meer dan tweederde van de aardkorst daarbuiten ligt?
Volgens de onderzoekers is het antwoord duidelijk: zo'n 460 miljoen jaar geleden zou een grote asteroïde de aarde hebben benaderd tot hij de limiet van Roche passeerde, waarna hij werd beïnvloed door getijdenkrachten. Als gevolg daarvan zou de asteroïde zijn gaan fragmenteren en deze fragmenten zouden hebben geholpen bij het vormen van een ring van puin rond de aarde. Net als bij Saturnus en andere gasreuzen.
Planeetringen en ijstijden
Oliver Hull/Monash University
Wat is het verband tussen de vorming van planetaire ringen en de concentratie inslagkraters die Australische onderzoekers hebben ontdekt? Simpel: na de vorming zouden de brokstukken die de ring vormden in de loop van miljoenen jaren beetje bij beetje op de aarde zijn gevallen en zo de piek in kraters hebben veroorzaakt. Maar dat is nog niet alles, want de studie probeerde ook bewijs te vinden voor de klimatologische gevolgen die een ringsysteem zeker zou hebben gehad op de aarde.
Vanuit dit perspectief zouden de planetaire ringen een deel van het zonlicht hebben kunnen tegenhouden en hebben bijgedragen aan de wereldwijde afkoeling. En in feite vindt precies aan het einde van het Ordovicium de Hirnatien-ijstijd plaats, die wordt beschouwd als een van de koudste periodes van de afgelopen 500 miljoen jaar. Bovendien is het deze ijstijd die de massa-uitsterving in het Ordovicium veroorzaakte, de eerste van de vijf grote massa-uitstervingen in de geschiedenis van de aarde. Gebeurde dit allemaal door 'onze' planeetringen?
Perspectieven van het onderzoek
De ontdekking door Australische onderzoekers kan veel bredere gevolgen hebben dan verwacht. In de praktijk gaat het niet alleen om het idee dat de Aarde ook een eigen planetair ringenstelsel kan hebben gehad, maar om overwegingen van complexere aard:
- ten eerste, wat er in het laatste deel van het Ordovicium gebeurde, zou ook gebeurd kunnen zijn in de 4 miljard jaar van de vorige geschiedenis van de Aarde;
- ten tweede kan de vorming en het daaropvolgende verval van een planetaire ring belangrijke gevolgen hebben gehad voor het klimaat op aarde;
- ten slotte spelen astronomische gebeurtenissen, waaronder de vorming van planeetringen, een veel belangrijkere rol in de geschiedenis van een planeet dan verwacht.
Kortom, als de hypothese van het onderzoek gegrond blijkt te zijn, staan we mogelijk aan het begin van een geheel nieuw onderzoeksgebied over de interactie tussen de aarde en de kosmos. Met gevolgen voor de hele evolutionaire geschiedenis van onze planeet.
