Nabta Playa is de oudste astronomische plek ter wereld: het dateert van 7000 jaar geleden, nog voor Stonehenge.
Raymbetz/Wikimedia Commons - CC BY-SA 3.0
De mens is altijd al gefascineerd geweest door de sterren, zoals blijkt uit oude vindplaatsen zoals Stonehenge en andere soortgelijke formaties.
Dit zijn echte prehistorische wonderen die echter recent zijn in vergelijking met de oudste astronomische plek ter wereld, Nabta Playa.
Deze plek, gelegen in de Nubische woestijn en alleen bekend bij enkele liefhebbers, vertelt een verhaal van mysterie en oude overtuigingen die het veel meer maken dan een Stonehenge van de Sahara.
Maar wat is het geheim? Laten we het samen ontdekken.
De moderne geschiedenis van Nabta Playa: een onverwachte ontdekking
We bevinden ons in de Nubische woestijn, in het oostelijke deel van de Sahara, ongeveer 800 kilometer van de piramides van Gizeh en 100 kilometer van Abu Simbel. Net als veel andere archeologische vindplaatsen ligt Nabta Playa al duizenden jaren begraven.
Zijn moderne geschiedenis begon in 1973, toen bedoeïenengids Eide Mariff archeoloog Fred Wendorf meenam om enkele vreemde formaties in de woestijn te bezoeken.
Het zijn enkele stenen, deels begraven door het zand, die er misschien zelfs uitzien als natuurlijke formaties. Wendorf vermoedt echter dat ze het werk van de mens zijn en lanceert een zoekcampagne.
Het team van archeologen boekte de eerste resultaten in de jaren ’90, toen bij opgravingen een cirkel van stenen werd blootgelegd die aan Stonehenge leek te doen denken. Maar wat is het?
Jarenlang probeerden experts een antwoord te vinden, totdat archeoastronoom John McKim Malville in 1998 in een artikel een hypothese naar voren bracht. De steencirkel van Nabta Playa zou namelijk op één lijn staan met de sterren Arcturus, Sirius en Alpha Centauri.
Deze ontdekking maakt het mogelijk om de vondst te dateren: Nabta Playa dateert van minstens 4800 voor Christus en zou daarmee de oudste astronomische vindplaats ter wereld zijn.
De sterren lezen vanaf 's werelds oudste astronomische site
John McKim Malville
Om het belang van deze ontdekking te begrijpen, moeten we teruggaan naar het Noord-Afrika van 7000 jaar geleden. In die tijd was de Sahara nog niet de woestijn die we kennen, maar eerder een uitgestrekt gebied met meren en graslanden.
De lokale bewoners, deels nomadisch en deels gevestigd, hadden een cultuur die draaide om het fokken van oerossen, waarvan men dacht dat het de voorouders waren van de gedomesticeerde runderen.
Dit was, kort gezegd, een beschaving die de tradities van het oude Egypte zou beïnvloeden en die, naar alle waarschijnlijkheid, de sterren las vanaf de oudste astronomische plek ter wereld.
De mensen die in het gebied van Nabta Playa woonden, gebruikten de plek in feite voor rituele doeleinden, maar ook om bepaalde astronomische gebeurtenissen te berekenen, zoals de zomerzonnewende. Dit laatste was in feite een gebeurtenis die de komst markeerde van de seizoensregens die essentieel waren om te overleven.
Hoewel Nabta Playa zo'n 7000 jaar oud is, zijn er sporen van veel oudere menselijke nederzettingen in het gebied, samen met de overblijfselen van primitieve landbouw.
Het was de geleidelijke uitdroging van de Sahara, die ongeveer 6000 jaar geleden begon, die de gewoonten van deze bewoners veranderde. En de astronomische site tot de vergetelheid veroordeelde.
Waarom is Nabta Playa zo weinig bekend?
Ondanks de fascinatie van Nabta Playa is het een veel minder bekende plaats dan andere vergelijkbare archeologische vindplaatsen, zoals Stonehenge, of nabijgelegen vindplaatsen zoals Abu Simbel. Toch heeft de steencirkel die Wendorf vond een belang dat verder gaat dan wat tot nu toe is gezegd.
Nabta Playa zou in feite geassocieerd kunnen worden met de oorsprong van de Egyptische beschaving, omdat het een van de laatste overblijfselen zou zijn voor de noordwaartse migratie van de mensen die in het gebied leefden.
Het is ongetwijfeld een van de meest interessante plaatsen voor de studie van de relatie tussen de mens en de sterren.
In feite verdient wat de oudste astronomische vindplaats ter wereld wordt genoemd vandaag de dag meer geluk, of het nu gaat om specialisten, liefhebbers of toeristen.
Het zijn deze laatsten die enkele stenen hebben beschadigd, zodanig zelfs dat de Egyptische regering werd overtuigd om de cirkel naar een museum over te brengen. Hier is hij nu veilig en kan hij door net zoveel mensen worden bewonderd als duizenden jaren geleden.
